>> HOMEpage

Zie Saeckma

Onuitgegeven aantekeningen bij de Ordonnantiën van Friesland (1602)

Bewerking van de uitgave Leeuwarden 1995 --- M.H.H. Engels, 10 oktober 2002

INLEIDING

Hebbe ook eenige exempelen genoomen uit seekere aenteekeningen op de Ordonnantiën, die de naem hebben van twee deftige heeren, Iohannes Saekma, eertijts mede raedt in den Hove, ende Thomas Herbay, procureur generaal. Dat schreef Ulrik Huber in de "Voorreden" van zijn Hedendaegse rechtsgeleertheyt (2 delen, Leeuwarden 1686). Huber doelde daarbij op aantekeningen bij de o.a. door Johannes Saeckma opgestelde (nieuwe)
(1) - Statuten, Ordonnantiën ende costumen van Frieslandt (Franeker, Gillis van den Rade, 1602; in-4).

Het onafgesneden, zodoende groot quarto-exemplaar, met enkele of dubbele bladen klein quarto doorschoten, thans in de Prov. Bibl. v. Frl. onder signatuur Hs 1541, met handschriftelijke aantekeningen van Thomas Herbaius, is na diens dood (20 mei 1613) in het bezit gekomen van Johannes Saeckma. - Deze studiegenoot, vriend en collega bezorgde als eerbetoon de uitgave van Herbaius' Rerum quotidianarum liber singularis (Leovardiae 1614). - Zowel Johannes Saeckma als zijn zoon Theodorus, eveneens raadsheer, voegden aantekeningen toe.


De verdere geschiedenis blijkt uit aantekeningen op het titelblad: Per successionem avunculi domini Theodori a Saeckma p. mem. Curiae Frisiae quondam senatoris gravissimi, huius libri dominus factus est H. van Wyckel 1673; en Venditum in distractione B.I. Scrinerii I.U.D. Nov. 1804 acquisivit D. Fockema.

Scrinerius was secretaris van Gaasterland, waar de Wyckels van oudsher gevestigd waren. De bibliotheek van Mr. Daam Fockema is in 1855 geveild te Leeuwarden: in de catalogus vindt men op blz. 7 in de rubriek "In kwarto, regtsgeleerdheid", onder nr. 176: Statuten, enz. van Frieslandt. Fran. 1602, groot papier, doorsch. en met vele aanteek. Blijkens het stempel en de oude signatuur II e 40 is de geannoteerde druk toen gekocht voor de bibliotheek van het Fries Genootschap van geschied-, oudheid- en taalkunde. Bij de opheffing van die bibliotheek in de jaren zestig van de twintigste eeuw is een groot gedeelte van de handschriften en oude drukken, waaronder dit exemplaar, aan de Provinciale Bibliotheek van Friesland geschonken.

Tot een uitgave is het ten tijde van de Saeckma's en ook later niet gekomen. Wel zijn de aantekeningen meer dan eens in handschrift gecopieerd. In de Provinciale Bibliotheek van Friesland zijn daarvan twee voorbeelden aanwezig.

(2) - Statuten, Ordonnantiën en costumen van Friesland (Leeuwarden, Hero Nauta, 1699; in-4), doorschoten met telkens twee bladen folio (Amsterdams papier), met handschriftelijke aantekeningen van één copiïst. Signatuur: Hs 535. Aanwinst d.d. 28-8-1941; aangekocht als onderdeel van de Groninger collectie P. Meekhoff Doornbosch.

(3) - Commentarius ad Statuta Frisiae collectus & consarcinatus amplissimi, spectatissimi consultissimique viri p.m. domini Theodori Saekma, in suprema Frisiorum Curia senatoris dum viveret dignissimi, ut et clarissimi consultissimique p.m. viri domini Thomae Herbaii, fisci dum viveret, patroni disertissimi. Franekerae. Handschrift in-4. Signatuur: 8573 Hs. Aanwinst 1910; herkomst: van Breugel, (via van Wyckel).

Tussen vader Johannes Saeckma (1572-1636) en zoon Theodorus Saeckma (1610-1666) is zelden onderscheid gemaakt. Huber schrijft in een voetnoot op blz. 56 van deel I van zijn "Rechtsgeleertheyt", bij boek 1 kap. 10 nr. 31: Johannes Saeckma 1655! Hier had Theodorus Saeckma moeten staan. In de titel van het handschrift Commentarius ad Statuta Frisiae wordt Theodorus wel, maar Johannes niet genoemd. De aantekeningen bij artikel 6 van boek 1 in (1), (2) en (3) worden hieronder als voorbeeld synoptisch weergegeven; de verschillen tussen (1) en (2) zijn gecursiveerd. Bij (1) zijn de handen van Thomas Herbaius, Johannes Saeckma en Theodorus Saeckma aangeduid met de afkortingen T.H., J. S. resp. T. S. De P. staat voor Pandectae, in het origineel een Griekse pi of de verbastering daarvan tot ff. Versie (3) baseert zowel op (1) als op (3): mogelijk was dit handschrift als kopij voor druk (te Franeker?) bestemd. - Het is aan rechtshistorici om te beoordelen of uitgave alsnog zinvol is. - In (2) en (3) wordt de herkomst van de aantekeningen aangeduid met vid. Saekma (of: Sae). De hand van Herbaius is lang niet altijd herkend en tussen die van Johannes en Theodorus Saeckma is geen onderscheid gemaakt. In het origineel (1) komen ook enkele aantekeningen van latere, niet geïdentificeerde hand(en) voor.

In de correspondentie van Johannes Saeckma komen de Statuten, ordonnantien en costumen van Friesland eenmaal ter sprake, namelijk in een brief die professor Henricus Schotanus op 7 juni 1603 aan zijn oudleerling schreef. In deze brief, nr. 67 van de zogenaamde Codex Saeckma, stelt hij vragen over de passage dat sij geen obligatien oft andere verbandbrieven sub poenis camerae sullen maken in 3.1.5 [Van Notarisen] en over de registratie genoemd in 3.1.2. Het antwoord(schrijven) van Saeckma is zoals zo vaak niet bewaard gebleven. Als het mogelijke antwoord op de eerste vraag vindt men in (1) de geannoteerde Statuten van 1602, die ingedeeld zijn in vier boeken - het tweede begint op blz. 62, het derde op blz. 105, het vierde op blz. 248 - op blz. 107 bij sub poenis Camerae de aantekening: forte intelligitur hic sub poenis Camerae Apostolicae; id est excommunicationis; aut etiam ut sic sit sensus, ut si debitor ad dictum diem pecuniam debitam non inferat, obliget se ad poenam camerae, quae carceris loco sit. Op het doorschoten blad links daarvan: Sub poenis Camerae 1 Tit. 7. art. 17. Consuet. Mechlin. civi Mechliniensi fas non est in legibus pacti poenam excommunicationis praescribere, nam et praevaricatori poena arbitraria infligetur, et obligatie nullius momenti censebitur; quae mens etiam ent, meo iudicio, huius §, nam et iure communi nemo se obligare potest sub poena excommunicationis vel interdicti per viam pacti, ita ut pactum sit sola causa immediata excommunicationis. Ant. Masuer. Galles. adform. Cam. oblig. quaest. 3. n. 6. Paul. Christin, ad art. 17. ubi etiam tractat, an quis se possit obligare ad poenam carceris, vel aliam corporalem. Gail. lib. 2 de pac. publ. c. 2. n. 24. Argentr. ad Consuet. Britann. tit. de Iustices. art. 6. notab. 3. n. 3. In de geannoteerde editie van 1699 treft men op het doorschoten blad rechts naast blz. 118 bij 3.1.5. dezelfde aantekeningen aan, echter zonder de vermelding vid. Saekma; in (kopij)handschrift 8573 Hs op fol. 34 recto en verso idem, beide aantekeningen eindigend met vid. Sae.

Edities van de ordonnantie van Friesland zijn er van 1602, 1608, 1638, 1650, 1652, 1664, 1693, 1699, 1723 en 1770. Hier volgen de signaturen van exemplaren, met handschriftelijke aantekeningen, in de PBF, die nog niet genoemd zijn: ed. 1602: 1087 R kluis (veel aantt.), Hs 563 (titelblad ontbreekt; 15-10-1941 voor fl. 15,-. aangekocht bij Van Stockum's Antiquariaat); ed. 1723: Hof 103 quarto, Hof 103a quarto, 1104 R ter (studiezaal; vermist), Hs 7678; ed. 1699: 1103 R (veel aantt.). Johannes Saeckma heeft zijn zwierige handschrift met grote lussen, zoals dat uit zijn brieven bekend is, aangepast, compact gemaakt om de beschikbare ruimte in (1) optimaal te benutten. Het is niet altijd even gemakkelijk van dat van zijn zoon Theodorus te onderscheiden. Het handschrift van Herbaius springt er wat dat betreft uit.

Van de boeken waarnaar in de synoptisch weergegeven aantekeningen verwezen wordt, zijn de titels in 't kort beschreven. De meeste waren voorhanden in de privébibliotheek van vader en zoon Saeckma of anders in de bibliotheek van het Hof van Friesland die de raadsheren en advocaten ten dienste stond in de Kanselarij te Leeuwarden.

>> begin

Driemaal aantekeningen: Statuten ... Lwd. 1602 / Statuten ... Lwd. 1699 / Commentarius ... Franekerae, 8573 Hs


druk 1602
[blz. 10:] 		druk 1699
[doorschoten blad volgend op blz. 12:]
Ad tit. 6 lib. primi 		handschrift 8573 Hs
fol. 12 recto:
Ad tit. 6 lib. 1.
Ad rubric.
[T.H.] Van de bevreidinge: Gomez. ad. l. 47. Tauri. Moller. ad Constit. Saxon. lib. 2. cap. 10. Van de bevrijdinge: vid. Gomez. ad L. 47 Taur. Mollerum ad Const. Saxon. L. 2 cap. 10. Van de bevrijdinge: vid. Gomez ad L. 47 Tauri. Molerum ad constitut. Saxon. L. 2 c. 10.
* [T.S.] Filius de iure praesumitur esse in patris potestate. tot. tit. de patr. potest. L. si filius P. de probat. Vaderlijcke macht: Filius de iure praesumitur esse in potestate patris tot. T. de pat. pot. et Lex Si filius P. de prob. Vaderlijcke macht: Filius de iure praesumitur esse in potestate patris tot. tit. de patria potest., et L. Si filius P. de probatum.
* [T.S.] Filia per contractum matrimonii liberata a patria potestate, mortuo marito, non revertitur in eam. Tiraq. de ll. connub. quaest. 4. gl. 1. Tessaur. decis. 150 n. 6. Trentacinq. de patr. potest. lib. 1. res. 1. licet postea patri filius vel filia ingrati exstiterint. Cancer. p. 1. resol. cap. 10 n. 3 et 4. [andere hand?] Boer. decis. 197. Grammatic. decis. 54. Chassan. rub. 4. des droicts § 1. n. 22. Filia per contractum matrimonii liberata potestate patris, mortuo marito non revertitur in eam; Tiraq. de LL. conn. Quaest. 4 gl. 1. Thesaur. decis. 150 no. 6. Trantecemq. de pat. pot. L. 1. resolu. 1, licet postea filius vel filia ingrati exti terint. Cancer. part. 1 res. cap. 10 no. 11; Saekm. Filia per contractum matrimonii liberata potestate patris, mortuo marito non revertitur in eam; Tiraq. de LL. connub. quaest. 4 gl. 1. Tessaur. decis. 150 n. 6. Trantecinq. de patria potestate L. 1. resolu. 1, licet postea filius vel filia ingrati extiterint. Cancer. part. 1 res. c. 10 no. 1 & 4. Boerius decis. 197. Grammat. decis. 54. Chas san. rubr. 4 § 1 n. 22; Sae. Caeterum cum filii potestate patris emancipatione liberentur, requiritur in ea et patris et filii con sensus, § fin. institut. quibus modo ius potestat. patris solvend. Et hic regulariter pater non cogit filium emancipare L. nec avus c. de emancipat. lib. nisi subsistente causa iusta iudicis arbitrio Cancer. part. res. cap. 10 n. 11 vid Saekm.
druk 1602
 druk 1699
 handschrift 8573 Hs
[T.H.] Van hennen vader: Sed an is nihilominus usumfructum adventitiorum et maternorum retinet? Vide Fachin. 6. Contr. cap. 35. Gomez ad l. 48. Tauri. [T.S.] Cancer part. 1. resol. cap. 10 ait communem opinionem esse, favore matrimonii et pro oneribus matrimonii sustinendis patrem totum usumfr. amittere, si matrimonium patris consensu contractum sit, secus si sine voluntate contraxerint: tunc enim filius vel non liberatur a patria potestate; nec pater omittit usumfr. Canc. d. cap. 10. n. 7 et 6. Hennen vader: Sed an is nihilominus usumf. adventitiorum et maternorum retinet, vid. Fach. L. 6. Cont. c. 35. Cancer part. 1. res. 10. ait, communem opinionem esse, favore matrimonii et pro oneribus matrimonii sustinendis, patrem totum usumf. amittere, si matrimonium cum patris consensu contractum sit, secus si sine voluntate, tunc enim filius vel non liberatur a patria potestate, nec pater omittit usumf. Canc. 10. n. 6.7. Van hennen vader: Sed an is nihilominus usumf. adventitiorum et maternorum retinet, vid. Fachin. 6. controv. c. 35. Cancer part. 1. res. 10. ait, communem opinionem esse, favore matrimonii et pro oneribus matrimonii sustinendis, patrem totum usumfructum amittere, si matrimonium cum patris consensu contractum sit, secus si sine voluntate, tunc enim filius non liberatur a patria potestate, nec pater omittit usumfr. Canc. d. 10. n. 6. & 7; vid. Sae.
druk 1602
 druk 1699
 handschrift 8573 Hs
[T.H.] Echte: Itaque nepos nunquam est nec potest esse in potestate avi, ac proinde mater eius, non avus paternus tutelam geret, secundum Novell. [niet ingevuld], quod et Ant. Fabro placet de- cad. 6. err. 7. Echte: Itaque nepos nunquam est nec potest esse in potestate avi, ac proinde mater eius, non avus paternus tutelam gerit, secundum Nov. 118 cap. 5., quod et Ant. Fabro placet decad. 6. err. 7. Echte: Itaque nepos nunquam est, nec potest esse, in potestate avi, ac proinde mater eius non avus paternus tutelam gerit, secundum Nov. 118 c. 5., quod et Ant. Fabro placet decad. 6. err. 7.
[J.S.] Echte: Quum sc. accessere ea, quae matrimonium nostro more et legibus perficiunt: in quibus praecipuum est, quod testationibus publice habitis, in ecclesia demum aut coram magistratu et actis, si obstaculi nihil sit, omnia rata et firma fiant; secundum § 12. tit. 1. supr. clariss. Herbai Rerum quotid. c. 13. § 2. G. Louet. Notab. arrests 18. lit. M. Item quum sc. accessere ea, quae matrimonium nostro more et legibus perficiunt, in quibus praecipuum est, quod testationibus in ecclesia aut coram magistratu et actis, si obstaculi nihil sit, omnia rata et firma fiant; secund. par. 12. tit. 1. sup. cl. Herb. cap. 13 par. 2; vid. Saekma Item quum sc. accessere ea, quae matrimonium nostro more et legibus perficiunt, in quibus praecipuum est, quod testationibus in ecclesia aut coram magistratu & actis, si obstaculi nihil sit, omnia rata et firma fiant; secund. § 12. tit. 1. sup. clariss. Herb. rer. quotid. c. 13. § 2. G. Lovet, Notables arrests 18. lit. M.; vid. Sae.
[T.S.] Echte: Iure speciali Cathaloniae etiam, per con tractum matrimonii de consensu parentum filii liberantur a patria potestate. Quod non est de iure communi L. si uxorem C. de condit. inscr. Trentacinq. lib. 1. tit. de pat. potest. resol. 1. n. 2. Ant. Tessaur. decis. 150. Cancer part. 1. cap. 10. n. 2.
An haec consuetudo pertinet tantum ad commoda filiorum, an etiam incommoda: vide Ferron. ad Consuet. Burdegal. tit. 1. § 2. p. 9.
[doorschoten blad rechts van blz. 10:]
[T.S.] In emancipatione requiritur patris et filii consensus. § fin. Inst. quib. mod. ius patr. po- test. solv. et sic regulariter pater non cogitur filium emancipare in aliquibus casibus, quos vide per gl. in d. § fin. et in L. non potest. P. de adopt. Nec e contrario pater potest filium invitum emancipare. L. nec avus P. de emancip. liber, nisi subsistente causa iusta iudicis arbitrio. Canc. part. 1. res. cap. 10. n. 11. 		Item Iure Cathaloniae speciali, etiam per contrac- tum matrimonii consensu parentum filii liberam[!] a patria potestate, quod non sic obtinet iure communi L. (si uxor) Cod. de condit. inscr. Ant. Thesaurus decis. 150. Canc. part. 1. cap. 10. Item Iure Cathaloniae speciali, etiam per contractum matrimonii consensu parentum filii liberam a patria potestate, quod non sic obtinet iure communi L. si uxor C. de condend. inscr. Trentacinq. L. 1. tit. de patria potestate res e. Ant. Thesaurus decis. 150. Cancer. part. 1. c. n. [niet ingevuld]; vid. Sae.
druk 1602
 druk 1699
 handschrift 8573 Hs
[T.S.] In saken Dr. L. Scheltinga als vader van Dirck Scheltinga sijn minderjarige zoon, is verstanden ende gedecideerd, dat schoon de zoon lieutenant van een compagnie soldaten magh sijn, daerdoer van de vaderlijcke macht niet en is bevrijdt, ende is volgens dien de exceptie bij Elizabeth Verspeek, praetenderende hem getroud te hebben, gerejecteerd ende sij gedoemt op den eysch bij Scheltinga ex. l. diffamari C. de ingen. manumiss. aengestelt peremtorie te antwoerden den 17 Octobr. 1648. Vide Nov. 81. cap. 1. L. 35. P. de rit. nupt. L. 1. P. de obseq. parent. ac patr. praest. L. 3. C. de castrens. pecul. L. ult. C. de consulib. § filiusfam. 4. Inst. quib. mod. ius patr. potest. solv. L. 7. C. de patr. potest. § 1. Inst. de milit. testam. pr. tit. Inst. quib. non est permiss. fac. testam. In de saak van Dr. Livius Scheltinga als vader van Dirck Scheltinga sijn soon, is gedecideert, dat schoon een soon luyt. van een compagnie soldaten mach sijn, daerdoor van de vaderlijcke macht niet is bevrijdt, en is volgens dien d'exceptie bij Elisabet Verspeck, pretendeerde hem getrouwt te hebben, gerejecteert en sij gedoemt op den eysch bij Scheltinga gestelt peremptoir te antwoorden den 17 Oct. 1648; vide Nov. 81. cap. 1. L. 53. P. de ritu. nupt. L. 1. P. de obseq. par. et pat. praest. L. 3. C. de castrens. pecul. L. ult. Cod. de consul. par. filiusf. et par. 4. Ins. quib. mod. pat. pot. solvitur. L. 7. C. de pat. pot. par. 1. Inst. de mil. testam. princ. inst. quibus non est perm. fac. testamentum; Saekm. In de saak van Dr. Livius Scheltinga als vader van Dirk Scheltinga sijn soon, is gedecideert ende verstanden, dat schoon een soon luitenant zijnde van een compagnie soldaten, daerdoor van de vaderlijcke macht niet is bevrijdt, ende is volgens dien d'exceptie bij Elisabet Verspeek, praetendeerde hem getrouwt te hebben, gerejecteert, en sij gedoemd op den eisch bij Scheltinga gestelt peremptoire te antwoorden den 17 Octob. 1648; vide Nov. 81. c. 1. L. 35. P. de ritu. nuptiar. L. 1. P. de obseq. par. et pat. praest. L. 3. C. de Castrens. pec. L. ult. C. de consul. § filiusf. 4. Inst. quibus modem ius pot. pat. solvitur. L. 7. C. de pat. pot. § 1. Inst. de militar. testam. pr. tit. Inst. Quibus non est permissus fact. testam.; vid. Sae.

>> begin

In de aantekeningen geciteerde literatuur

Boerius, Nicolaus / Bohier, Nicolas de (1469- 1539)
president van het Hof te Bordeaux
Decisiones Burdegalenses. Lugduni 1593 - Hof 462 folio
Boerii Decis. Burdegal. It. Cacher. Decis. Pedemont. Ffurti 1599 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 19

Cancerius, Iacobus / Cancer, Jaime (ca. 1520 - ca. 1592)
advocaat te Barcelona
Variae resolutiones iuris caesarei, pontificii et municipalis principatus Cathaloniae. Turnoni (1&2)/ Lugduni (3) 1635-1646 - Hof 450 folio
Cancerii Resolutiones variae utriusque iuris.
Turnoni 1635 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 49

Castrensis, Paulus / de Castro, Paulo (eerste helft 15de eeuw)
hoogleraar te Padua
Opera 7 voluminibus. Lugduni [154?] - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 40

Chassenaeo, Bartholomaeus a / Chasseneux, Barthélemi de (1480-1541)
president van het Hof in de Provence
Consuetudines ducatus Burgundiae ... commentariis Bartholomaei a Chassenaeo. Francofurti 1590 - Hof 81 folio
Chassanaeus ad Conuetudines Burgundiae. Genevae 1616 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 46

Faber, Antonius / Favre, Antoine (1557-1624)
president van de senaat te Chambery en gouverneur van Savoie
De erroribus pragmaticorum et interpretum iuris decades XXV. Lugduni 1598-1614 (4 dl in 3 bd) - Hof 66 quarto
Fabri Antonii Chilias de erroribus pragmaticor. 3 vol. Lugd. - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in quarto, 42

Fachineus, Andreas / Fachinei, Andrea, uit Friaul-Friuli (ca. 1550 - ca. 1607)
raadsheer te Ingolstadt
Controversiarum iuris libri decem. Coloniae Agrippinae 1604-1608 - Hof 87 quarto niet in bibliotheek Saeckma
Bibliotheek Herbaius?

Ferronus, Arnoldus / LeFerron, Arnoul (1515- 1563)
raadsheer in het Hof te Bordeaux
In consuetudines Burdegalensium commentariorum libri duo. Lugduni 1581 - niet in bibliotheek Hof van Friesland en niet in bibliotheek Saeckma
Bibliotheek Herbaius?

Gomezius, Antonius / Gomez, Antonio (begin - tweede helft 16de eeuw)
prof. iur. civilis te Salamanca
Commentarius ad leges Tauri. Lugduni 1602 - In: Hof 96 folio
Gomezii Resolut. iuris. Item ad Leges Tauri. Antv. 1615 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 109
commentaar op de wetten van koning Ferdinand de katholiek, die 1476 de slag bij Toro won; vergelijkt het Spaanse recht met het Romeinse

Grammaticus, Thomas (tweede helft 16de eeuw)
koninklijk raadsheer te Napels
Decisiones Neapolitani consilii auctore Matthaeo de Afflictis ... novis ... decisionibus Thomae Grammatici. Francofurti 1600 - Hof 20 folio
Afflictis Decisiones. It. Capycii & Grammatici 2 vol. Ffurti 1573 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 7

Herbaius, Thomas
Rerum quotidianarum liber singularis. [Johannes Saeckma edidit]. Leovardiae 1614 - Hof 34 octavo
Herbaii Rerum quotid. lib. singul. Leovardiae 1614 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in octavo, 80
Herbaii Rerum quotidianarum lib. singul. Leovard. 1642 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in duodecimo, 9

Louet, Georges (ca. 1540 - 1608)
raadsheer in het Hof te Parijs
Receuil d'aucuns notables arrests, donnez en la Cour de parlement de Paris. Paris 1614 - Hof 224 quarto
Receuil d'aucuns notables arrests, donnez en la cour de Parlement de Paris par George Lovet, reveu par Julien Brodeau, a Cologny 1618 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in octavo, 122

Mollerus, Daniel / Moeller, Daniel (1544-1600)
assessor bij het Hof te Leipzig
Augusti, ducis quondam Saxoniae, ordinationes et constitutiones de processu iudiciario ... et in easdem commentarii. Lipsiae 1599 - Hof 258 folio
Molleri Comment. ad ordinat. & constitut. Saxon. Lipsiae 1599 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 149

Tessaurus / Thesaurus, (Caspar) Antoni(n)us (ca. 1625)
Italiaans rechtsgeleerde
Novae decisiones sacri senatus Pedemontani. Francofurti 1597 - Hof 258 quarto
Tessauri Quaestiones forenses 2 volum. Ffurti 1614 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in quarto, 135

Tiraquelli, Andreas / Tiraqueau, André (1488- 1558)
raadsheer in het Hof te Parijs
De legibus connubialibus et iure maritali. Francofurti 1574 - In: Hof 629/I folio
Tiraquelli Opera 2 volum. Francofurti 1597 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 200

Trentacinquius, Alexander (eind 16de eeuw)
Italiaans rechtsgeleerde
Practicarum resolutionum iuris libri tres. Francofurti 1610 - Hof 206 folio
Trentacinquii Resolutiones. Francofurti 1610 - Bibliotheek Saeckma, Iuris-Consulti in folio, 201

>> begin