>> HOMEpage

Meinard Gerrits, eerste klerk Leeuwarden
chronogram en boekenbezit

Bronnen: Aestimatieboek Leeuwarden 1620-1623, inv.nr. 3471 (oud z14), laatste bladzijde;
inventarisatieboek 3374 (oud y27), p. 171 en 332-337
Internetuitgave: M.H.H. Engels, februari 2020

* Chronogram

Een chronogram is een jaartalvers, rijmpje, waarin een aantal letters groot kapitaal gedrukt zijn, die opgeteld een jaartal in Romeinse cijfers vormen. Het gaat om de letters I=1, V=5, X=10, L=50, C=100, D=500, M=1000. In dit voorbeeld gaat het niet om een gedrukt stuk maar om een handschriftelijke aantekening en zijn de bewuste letters ook niet als hoofdletters weergegeven. De vermoedelijke schrijver heeft niet bedacht dat ook de D/d in zijn rijm voorkomt, maar liefst 5 keer!
Waarschijnlijk is het chronogram van de hand van eerste klerk (1618 - 1624) Meinard Gerryts († 1624), die in genoemd boek op 24 oktober 1620 de eerste aestimatie begon en op 29 februari 1623 (fol. 252r) de laatste in dit boek beschreef.


Anthonij2    dac100h    sal50    v5ri1esl50andt    noc100h    l50ange    bec100l50agen    seer
v5an    brant    v5angens    en    dooden    di1e    bij2    Box10u5m1000    l50agen    neer.
1586
1000+300+250+30+6 = 1586

[regel 1: 2+100+50+5+1+50+100+50+100+50 = 508
regel 2: 5+5+1+2+10+5+1000+50 = 1078 totaal = 1586
Zoals ij=ii als 2 gelezen is, had natuurlijk ook cl direct als 150 gelezen kunnen worden en
xu=xv als 15
Antoniusdag is de dag van de heilige Antonius ofwel 17 januari: op 17 januari 1586 vond de slag bij Boksum plaats!
Tot 1700 gold in Friesland de "oude stijl" van tijdrekening, volgens de "nieuwe stijl" was men al tien dagen verder. De feestdag van de heilige (h)eremiet (kluizenaar) Antonius was en is nog steeds 17 januari!


** Boeken

>> begin

In het Leeuwarder inventarisatieboek 3374 (oud y27) wordt onder andere het boekenbezit van eerste klerk Meinard Gerryts beschreven. Dat geeft een goede indruk van diens ontwikkeling en belangstelling (o.a. voor muziek).
p. 171 (allefriezen digitaal 86)
Inventarisatie ende bescrivinge gedaan bij consend[!] ende ten overstaan van de praesiderende Burgemr. Simon Runnia bij mij Albert Tyerx gesworen clerq opd' Secretarie deser stede van de nages. goederen, brieven ende Instrumenten zampt actien ende gerechticheden agtergelaten bij wilen Meinard Gerrijts in levene eerste gesworen clerq op de Secretarie voirs. Ten versoecke van Coert Nederhoff gesworen gemeensman deser stede als mede voogd van 't arme weeshuys ende Dr. Livius Scheltinga secretaris van de rekencamer deser Landtschappe als rentemr. ende vanwegen 't Soete name Jhesus gilde binnen deser stede, door angevinge van Gerryt Rinnertsz. vader van de vs. Meinard Gerrytsz. ter presentie van de vs. reqnten. ende Keimpe Ryenxz. hoffsbode. In de weke van Dirck, huyden den 8en Novembris anno 1624.
p. 332 (digitaal 166) Eerstel. d'goederen ten huyse van Dr. Carol. Crants alwaar w. Meinard Gerryts versturven is, bevonden
p. 335 (digitaal 167)
Boecken
Een psalmboeck in Hoochduyts
Noch een psalmboeck op noten in Neerduyts
Een duyts testamend[!]
Een duytsche dictionarium
Een grammatica
Dictionarium Latinum
Institutionis [= Isagogicorum in Institutiones Imperiales libri IV] Pacij Latine
't Vermaeck der Jeugd
Twaalff cleine boecken van cleine Inportantie
Emplemata[!] Jacobus Catzij in 4o Bauckien Keimpis besproken bij d'voors. uytdraagsters gewardeert tot 3-0-0
Een beslagen Bijbell in folio bij Meinard Gerryts Kempe Rienxs besproken gewardeerd bij vs. uytdraagsters tot 5-0-0
Het Toneell der Keyseren in folio
Plutarchus in folio
Het nieuwe Testamend[!] in Francois ende Latine
Johannes Sleidanus in folio
Rodenburgs Eglantier in duyts
Itinerarium [Sacrae Scripturae, Henr.] Buntingij
Boccatius in duyts in 4o
't Loff der sotheyd in clein formaat
Misprisinge der hoocheyd
Dominicalia in clein formaat Latine
De Spiegel der rechten [= Justin Göbler, Der Rechten Spiegel]
Summa Rolandinae in hoochduyts
p. 335 (digitaal 168)
Nae noen
Musicale Instrumenten
Vijff Langwerpige gedructe musyckboecken in een blauwen bantie t'samen gebonden gequoteert met Lra. A.
Vier gescreven musyckboecken t'samen quoteerd met B.
Drie gedructe Langwerpte musicqboecken met rode papieren overvallen.
t'samen quoteerd met C.
Drie musicqboeken t'samen in een wit draatie t'samen gebonden ende quoteerd met D.
Besinia [= Bicinia: zang- of muziekstukken voor twee stemmen resp. instrumenten] twe stuxkens
Een groot gescreven musiqboeck in folio
Een luyt
Twe phiolons
Een clein bandoorcke [= een soort luit; Fr. pandore, Sp. bandurria]
Acht so grote als cleine piepen
337 (digitaal 168)
Dese navolgende goederen bevonden ten sterffhuyse van Gerryt Rinnerts w. Meinard Gerryts toebehoird hebbende.
Boecken
Der griecken op ende onderganck in 4o
Breviarium Romanum in 4o
Einige heilige bijbelsche dialogi door Drem. Jacobum Bouricium
Dictionarium Teutonico-latinum in clein 4o
Een Francoische dictionarium in 4o
Historie van 't Leven ende daden van den groten Tamerlanes
Lucius Apuleius in clein formaat
d' Schatcamer Simon Gulart.
d' Keiserlijcke rechten ende statuten in 4o
d' Commentarien Caius Julius Caesar
Drie ongebondene boecken bij melcanderen leggende
Bescrivinge van West Indien in 8o
Een old dictionarium in 8o
Bescrivinge van de reise gedaan bij Willem Cornelis Schouten van Hoorn
Historie van Coninck Lodovick van Franckrijck den elliften[?] in 8o
Landrecht van Overijssel door Melchiorem Winhoff
Het twede deell Petri Messiae
Het wonderlijcke Schatboeck der Historien in 8o
p. 338 (digitaal 169)
Jaarclachte over de doot van Henricus 4e coninch van Vranckrijck
Der Schat der duytsche talen in 8o
Regill [= Reghel] der duytsche schoolmeesters in clein formaat
Cronicon Carionis Latine in 8o
Dictionario Coloquios in clein formaat
De verscheidene Lessen Petri Messiae in 8o
Het leven ende onderwijsinge van Cyrus d'eerste Coningh van persius
d' Spiegel der Spaansche tirannie in West Indien
Politica van Justus Lipsius
d' Historien Justini in 8o
Ars Notariatus in duyts
Thien cleine olde boeckies so in duytse als Latijnsche spraacke t'samen gebonden
Een clein psalmboeck in Francoische sprake
d' Historien Titus Livius in folio
d' Historien Paulus Jovius in folio
Emanuell van Meteren in groot 4o in twe stucken
Caij Plinij Secundi in 4o
Een historie van Keiser Otto den darde
De maniere om een proces te voeren door Jacobum Salvechterum zeer old
d' Lautere waarheyd in hoochduyts door Bartolomeum Ruigwalt in 8o
p. 339 (digitaal 169)
Een psalmboeck met noten tot 0-10-0 [in de marge:] dit boeck is Kempe Rienx bij testamente gelegateerd ende bij vs. uytdraagsters gewardeert op
De Republyck van Switserland in 8o
Een hoochduyts boeckien in 8o
Een Tragicomedie van Calisto ende Melibea in 8o
Inderwijsinge enes Christelijcken Princes door Erasmus van Rotterdam in 8o
De discoursen van Nicolaus Machiavell Florentijn over de thien eerste boecken van Titus Livius in 8o
Polydori Virgilij in duyts
Sesthien boeckies van cleiner importantie t'samen met een band gaar gebonden
Veerthien musiqboecken met francinen omslagen met een band t'samen gebonden
Veertigh musiqboecken zonder omslagen t'samen met een band gaar gebonden; noch twe
Noch thien musyckboecken met enige papieren t'samen gebonden
Elliff cleine musiqboeckies t'samen gebonden
Noch enige olde boecken ende papieren van cleiner inportantie met een band t'samen gebonden
Een cla [einde tekst]

>> begin