>> HOMEpage

Uitgave (Neolatijn) en toelichting: M.H.H. Engels, 1993
internetbewerking 2002

TEKST

1.

Amplissimo, nobilissimo ac prudentissimo viro D. Gregorio Hoppero I.C., domino in Dalem et in secreto Archiducali senatu consiliario, D. et cognato honorando, Bruxellae.

S.P.

Amplissime, nobiliss. et prudentissime vir, honorande D. cognate,

Elapsi sunt menses aliquot, quod literas prolixas ad te dederim et una Advocatum meum transmiserim. Expectavi responsum et etiamnum expecto et spem mihi fecerat Antonius ab Achlen brevi te responsurum, sed hactenus ea me frustratum sensi. Interim tamen non despero, sed gravissimis occupationibus tuis adscribo hanc moram et mihi ipsi omnem aliam cunctationis causam eximo et excutio. Non ignoro veterum affectum tuum, quo me et uxorem, cognatam tuam, semper es prosecutus; eundem ad huc perdurare omnino mihi persuadeo, cum credere nec velim nec possem literas meas aliquo modo fuisse ingratas. Ex quibus quanti te totamque familiam Hoperrianam facio, non obscure credo, intelligere potuisti.

Porro cum filium meum natu minorem Hectorem nomine Lovanium transmittendum censuerimus, aut potius festinantem abire passi simus, has [etiam] literas tradere volui, ut ad te perferret ac te tuamque coniugem nostro nomine quam officiosissime atque humanissime salutaret. Hic est filius noster adolescens decimum octavum annum agens bonae spei et qui profectum in iuris studio non poenitendum fecit, prout ex hisce thesibus annotationibusque, quarum ipse author est, quasque Franequerae publice cum laude, prout ab aliis intellexi, defendit, colligere potes: valet prosa, valet soluta oratione, atque carmine praeter aetatem; cuius ut gustum habeas, hoc carmen hisce literis includendum arbitratus sum, ex quo tanquam ex ungue Leonem iudicabis. Ignosces dilecte et honorande cognate, quod in filii mei laudibus effusior sim quam decet; sed tu, quid quantumque paternus valeat affectus, quem teste Iurisc[onsulto] nullus vincit, non ignoras. In volentem nolentem transversum rapit animum parentum, qui amore in liberorum caecutientes nihil non sperant, nihil non credunt, nihil non sibi pollicentur. Illud autem te rogatum volumus, ut si quando filium Bruxellam venire contingat, tui copiam illi facias, illumque ad pietatem, ad studia exhortari digneris. Quod si illud nobis beneficium praestiteris, multis nominibus nos tibi obstringes. Neque enim dici aut credi potest, quantum ad studia calcar addat magni viri ac consanguinei exhortatio.

Ego si Deus mihi vitam viresque concesserit, hac aestate Lovanium excurrere decrevi, vitam actionesque filii mei inspecturus, et vos omnes invisurus ac in patriam invitaturus. Nam cum per hasce indutias itinera tuta liberaque sint omnia, haec occasio omittenda non est, sed veniendum omnino, ut semel tandem post tot annorum curricula et domum praediumque Hemilianum reliquasque possessiones agrosque vestros inspiciatis ac excutiatis. Vetus dictum est: oculus domini pascit equum, itidem oculus iste optimum agrorum laetamen. Agri hoc tempore in Frisia in magno sunt pretio. Unusquisque fundi dominus aut pluris locat aut donativo gaudet non exiguo, quidam utroque gaudent lucro.
Scripsi sorori tuae Titiae Ioannae Hopperianae de his rebus et praesentiam vestram necessariam esse existimo. Nos agros nostros et pluris locamus et donativa percipimus; idem vobis deberi existimamus et obventurum non dubitamus. Si in Frisiam veneritis, omnes fundos agrosque vestros diversis locis sitos lustrabimus, omnia examinabimus et quid dent ac persolvant et quid persolvere valeant. Iucunde per aliquot septimanas vivemus, omnes cognatos cognatasque investissimus, patriam lustrabimus. Deus det, ut istius voti compotes reddamur.

De privatis nostris haec habe. Viglius Ayt[t]a cognatus tuus quinque liberorum pater est; sextus adventum denunciat. Aedes splendidas Zuichemensis inhabitat, totiusque pagi dominus neminem habet contradictorem.
Filius meus natu maior Gisbertus, Doctor et advocatus, Doctoris Tiarae et Idae Buygirs filiam uxorem duxit et ante menses tres nuptias celebravimus, quod felix faustumque sit utrique.
Viglius Buygirs, Petri Buygirs p.m. filius natu minor, uxorem duxit nobilem divitemque virginem. Maior natu Gerbrandus coelibatum elegit ut videtur, nec enim animum ad matrimonium adiicit quod sciam.
Ioachimus Hopperus, secretarius territorii Wymbritzeradelani, relictis quat[t]uor liberis obiit, quod vos intellexisse arbitror; vidua matrimonium non iterat magno liberorum commodo.
Haec sunt quae de privatis scribenda existimavi et prolixitati velim ignoscas.

Vale ampliss., nobiliss. et prudentissime vir, honorande cognate, et nos tui observantissimos in Christo Domino complectere.

Leovardia 15 Martii anno reparatae salutis 1610.
Tuae Amplit. deditissimus Iacobus Bouricius.

>> begin

Ingenuo et studioso adolescenti Hectori Bouricio, filio dilecto, commoranti Lovanii. Francq. S.P. Chariss. fili,

Sint-Ivocollege of Collegium baccalaureorum iuris, voor studenten in de rechten gesticht in 1483, gerestaureerd in 1776. Lithografie van L. van Peteghem.

Quo affectu quove animi dolore, imo quantis lachrimis te navem conscendentem ac abeuntem sim persecutus, non facile dixero. Nam cum manum mihi porrigens valediceres quasi extra me positus, verbis nullis, nullis comprecationibus usus sum, et tu statim oculis meis te subducens non amplius a me visus es. Mansi cum sorore tua in ligneo capite aliquamdiu et navem fluctus maris sulcantem visu quantum potui consequebar. Sed tandem moestus urbem repetens Leovardiam concedens, multis precibus te Deo Opt. Max. commendavi. Quod et quotidie facio, illius bonitatem deprecans, ut te ducere ac reducere sanum salvumque dignetur, pietate, morum honestate, sobrietate, placabilitate et eruditione auctum. Quod futurum est, si tu precibus id quoque assiduis ab eo contenderis, qui wsthV apantwn reontwn est.

Quoniam autem tibi cum catholicis in catholica Academia vivendum erit, te moneo, iterum atque iterum hortor, ut te in templis et sacris adsistens ita geras ac componas, ne ullam suspicionem diversae sententiae contrahas. Illud autem presentem te monui ac absentem etiam atque etiam moneo, ne cum quoquam unquam de religione disputes aut contendas, cum id periculosum sit, et si quisquam te de religione interroget, respondebis te professione iuris non theologiae studiosum esse, te sentire quod catholica et universalis sentit ecclesia, ac in ea fide in qua patres Cyprianus, Basilius, Chrysostomus, Augustinus mortui sunt quamve libris editis professi sunt, reliquique sancti permansur[i], addens tibi interdictum esse publico principum Belgicorum edicto re religione disputare his ac consilibus verbis ora eorum qui te tentabunt obstrue, ne ullum tibi periculum crees.

In templis flexis genibus, quod apostolos, imo ipsum salvatorem Christum fecisse textus convincit, preces funde ac pro tua salute ac nobis omnibus Deum ardenter comprecare, ut nobis omnia velit esse prospera, et nos mutuo iterum videre possimus.

Nec enim verbis efferre possum quantopere mater tui amantissima id expectat, quantis lachrymis absentem te prosequatur, quae perpetuae erunt, [nisi] tibi omnia foeliciter prosperaque evenire per literas tuas intellexerit, quas frequentes a te expectat amoris in se tui testes locupletissimos. Quae quam tenere te amet, tu non ignoras, nos omnes noscimus.

Illud autem ante omnia te moneri iussit, ne de nocte per plateas vageris, aut pedem domo efferas. Nihil enim periculosius est, quod mors miseri istius Germani Franequerae satis comprobat, qui si intra hospitium suum haesisset, ad huc viveret. Deinde quoque vitabis consortium malorum ac ebriosorum studiosorum, quo optimus quisque corrumpitur.

Geras te honeste, modeste ac graviter ut soles, ac operam da ut cognatum tuum Gaium Antonium Hopperum, virum gravem et doctum, tibi consilies amicumque reddas. Id enim tibi apud omnes authoritatem parabit. Sed ne nimia accessio fastidium pariat recte facies, si singulis septimanis semel tantum accesseris modeste et de variis quae legisti conferens, ut intelligat te non esse corpus sine pectore nec tempus inutiliter trivisse; loquaris praemeditatus, nihil temere asserens, nihil inconsiderate effutiens: est enim sermo animi index et qualis vir talis oratio. Exhibe ei theses tuas et carmen, ut ex iis de perfectu tuo in iure et bonis literis iudicare possit. Nec est quod erubiscas in re honesta neque enim inhonestum est apud consanguineos specimen ingenii ac eruditionis edere.

Dabis quoque operam ut exemplo D. praesidis Viglii disputando, opponendo inter studiosos tibi nomen aliquod pares. Quod si hac aestate aliquam disputationem adornare cupis Gregorio Hoppero, domino in Dalem et in Archiducali privatu senatu consiliario dignissimo, vel soli vel una cum fratre Gaio Antonio Hoppero, protonotario apostolico, theses dedicabis, quas eleganti stylo et ornatu verborum compones, ut Lovanienses professores reipsa deprehendant te in iure non poenitendum profectum fecisse. Velim ut in honorem familiae Hopperianae carmen aliquod varii generis pangas ac typis mandes. Vales metrica scientia satis, si ingenium intenderis et conciliabis tibi omnes non parum. Copiosam tibi materiam suppeditabit paterna dignitas, eruditio summa summi apud serenissimum p.m. Hispaniarum regem Philippum secundum, et eius liber Gregorius nomen fert avi materni quondam primi praesidis Frisiae nomine imperatoris Carolis V. Haec omnia fertilem dabunt materiam versificandi.

Ubi Bruxellam veneris, salutabis omnes nostro nomine quam potes officiosissime, et singulariter virginum decus Idaeam, quae in coelibatu vivit devotariae valde.
Omnium familiaritati ac amicitiae te insinuabis, pietate, modestia, gravitate salutabis quoque D. Albada, veterem amicum meum, cui te quoque commendavi. Est vir modestissimus et honestissimis moribus praeditus, sobrius si quisquam alius, cuius consuetudo et familiaritas addet tibi quoque authoritatem: nam ex consortio iudicium fit de moribus et vita.
Consimilis est Bocco Humalda, vir devotus, modestus, ac sobrius, cum quo tuo te posse conversari existimo. Lamberti nuncii illius, quem nosti, aedes quantum potes fugias. Ille siquidem caupo est et adolescentes ad pocula pellicit, imo corrumpit, sui lucri gratia, eius consortium cane peius et angue vita.

Collegium D. praesidis Viglii accede, bibliothecam excute et praecipue da operam, ut epistolas illas ad cardinalem et Hopperum conquiras, legas et describas ac exempla ad me transmittas, si potes, si integrum sit. In familiaritatem praesidis, si occasio detur, te insinuam, ut omnia in collegio tibi pateant.

Ante omnia tibi praecavendum, ne cum quoquam ullas simultates nedum inimicitias exerceas; nam praeterquam quod Christiano sit prohibitum quemquam odisse, est etiam res periculi plena, cum iuxta poetam candida pax homines trux decet ira feras; placabilitate benevolentiaque omnium animi etiam aleniores vincuntur et ad amorem trahuntur etiam inviti.
Iussit mater ut tibi scribam, ut Leodiensium, Namurcensium ac Valo[cen]ium devites consortium; nam isti sunt ad grassationes nocturnas, ad compotationes ac commessationes valde proclives, pugnaces, iracundi et contumeliosi. Istius modi sunt fugiendi, ne in aliquod discrimen incidas. Experto crede mihi, nam cum Lovanii viverem, aegre illorum iras mitigare potui. Praestat cum pacificis vivere et conversari, qui te meliores facere ac doctiores reddere possunt. Da operam ut bonum nomen consequaris, cum crudelis sit qui famam suam negligit.

Praeter haec omnia arrogantiam fuge ceu pestem; illa siquidem odiosum reddit hominem ac contemptibilem. Nemini te praetuleris, neminem contempseris; id enim et Deo et hominibus displicet. Modestia vero et humilitas favorem Dei hominumque conciliat.

Non eram te moniturus de feminarum consortio vitando, nisi probe scirem, quam multi Frisii istis stultis amoribus puellarum Lovanisium [eiici] et studiorum et rerum ac patrimonii iacturam fecerint; tota vita terque quaterque miseri sunt istae puellae callidae et non minus insidiosae quam amabiles; ab eorum consuetudine fugiendum est; propinant pocula cyrces, quae si biberis in porcum transmutaberis et fies excors ut amica lutosus.

Has literas tam prolixas aversaberis forte, quod tamen absit cogitabisque, quid tam multis opus sit, has admonitiones, haec praecepta te centies audivisse, praesentem frustra repeti et inculcari. Sed ego meliorem te mentem habere spero, saltem tibi opto. Quis nescit parentum affectum, quis ignorat, quantus sit parentum metus, quam habeant omnia suspecta in exteris regionibus praesertim ii, qui in illis vixerunt, qui ingenia exterorum perspexerunt, qui illorum fraudes dolosque experti sunt, qui norunt lubricam esse aetatem, in qua tu nunc es ac infirmum eius consilium quaque facile decipi fallique possitis.

Itaque si me uxoremque meam amatissimam, tui matrem diliges, si nos filiali amore prosequeris, leges hasce literas et libenter et saepe; in quibus mentem et amorem nostrum, nostram curam et sol[l]icitudinem tamquam in speculo contemplari poteris. Movebunt haud dubio animum tuum, excitabunt amorem erga nos tuum, excutient tibi lachrymas nostrae lachrymae, quas copiosas fudimus te inspicienti, fundimus nonnumquam te nunc absente. Novisti maternum animum affectum amorem et nisi omnia tibi fallaciter aut saltem bene evenire perceperit teque promissa servare intellexerit quae dedisti, iam tibi firmiter persuade eam uno anno non supervicturam. Sed meliorem de te spem animo concepimus, habiturum te salutis aeternae rationem, amoris materni respectum, temporalium rerum curam, ac omnem daturum te operam, ut elapso biennio laurea Doctorali insignitus patriam repetere possis, cum honore tibi, ornamento nobis, omnibus voluptati, patriae utilitati futurus, quod faxit Deus.

Porro de pecuniis tuis sol[l]icite adservandis et non mutuandis non est quod amplius te moneam satis superque admonitum: quae ut belli ita studiorum quoque aliarumque artium nervi sunt, haud facile siquidem emergunt quorum virtutibus obstat res angusta domi. Vale dilecte fili, et in precibus tuis nos Deo Opt. Max. commenda.

Leovardiae 15 Martii 1610.
Tui amantissimus p. Iac. Bouricius.
Bauck Buygirs.

Saluta omnes Hopperianos et Albada. Rescribe cito et prolixe de rerum tuarum statu et quod nactus sis hospitium.

P.S.

Charis. fili,

Dum has literas scribo, magna aborta est tempestas, quae per multos dies durans me matremque tuam dilectissimam valde contristavit sollicitos, ne te involveret. Multis lachrymis hanc tam diuturnam tempestatem et tuam periculosam profectionem deploramus. Christus Iesus servet te, sit tibi comes et dux itineris. Angelus Tobiae adsit tibi, fili charissime, et custodiat te.

Scribe nobis itineris tui successum et ubi durante hac summa tempestate fueris, an in aliquo periculo fueris. Scribe prolixe omnia, nam mater cupit omnia scire; inspicit chartas Selandicas et quae tibi maria sint transeunda considerat; variis coniecturis animus illius fatigatur, quod ibi fueris non fueris. Vale chariss. fili, Deum in mente habe.

18 Martii 1610 in media tempestate.

[Afgeschreven en ge]coll[ationeerd] 14/10/[18]67 [voor W.W. Buma, 1865 president van het provinciale gerechtshof van Friesland, door de klerk] J.J. V[isser].
Provinciale Bibliotheek van Friesland, sign. Hs 1511.

>> begin

Jacobus Bouricius begint zijn brief met te herinneren aan het maanden geleden gestuurde exemplaar van zijn Advocatus, ook bekend onder de titel De officio advocati. In 1604 was te Arnhem de eerste uitgave verschenen van dit voor zijn zonen en collega's geschreven werk. Hoewel de jurist Antonius van Achelen (1584-1627), zoon van de president Igram van de Grote Raad te Mechelen, hoop heeft gegeven op een reactie, is antwoord van Gregorius Hopperus uitgebleven, wat Bouricius toeschrijft aan diens drukke werkzaamheden.

Dan komt Bouricius op zijn zoon Hector, die hij heeft gemeend naar Leuven te moeten sturen, of liever wiens haastige vertrek hij heeft moeten dulden. Diens vorderingen in de rechtswetenschap mogen blijken uit de meegestuurde stellingen en aantekeningen die Hector aan de universiteit van Franeker heeft verdedigd. Zoonlief schrijft en spreekt goed Latijn en voor zijn leeftijd dicht hij in die taal ook heel verdienstelijk: van dit laatste stuurt de trotse vader een bewijs mee. Als Hector Brussel aandoet, moge Hopperus hem tot studeren aansporen.

Bij leven en welzijn wil Jacobus Bouricius zelf de komende zomer naar Leuven reizen, om naar zijn zoon te zien en de familie Hopperus uit te nodigen naar het Friese vaderland. Dank zij het Bestand is het reizen nu veilig. Hopperus moet de gelegenheid niet voorbij laten gaan om na zovele jaren huis en hof te Hemelum en de andere bezittingen en landerijen te inspecteren en zoals Bouricius dat ook zelf gedaan heeft, hogere huurprijzen te vragen. De aanwezigheid van Gregorius' zus Titia/Tieth Johanna is daarbij ook gewenst, wat Bouricius haar al heeft geschreven.

Dan volgen enige mededelingen over familie-aangelegenheden. Het zesde kind van Viglius van Aytta te Swichum is op komst. Jacobus Bouricius is de stiefvader van Viglius; Hector Bouricius is genoemd naar Hector van Aytta, de eerdere (tweede) echtgenoot van zijn moeder Bauck Buygirs.

De oudste zoon Gisbertus/Gysbert, ook advocaat, uit het eerste huwelijk van Jacobus Bouricius met Jets Gysberts, is zes maanden geleden getrouwd met Ene Tiara, dochter van dr. Theodoretus Tiara en Ida/Ydt, zuster van Bauck Buygirs. Van de zonen van Petrus/Pieter Buygirs zaliger, broer van Bauck en Ydt (overleden 1599), en Jacquelina Gerbrands dochter van Aytta is de jongste, Viglius/Wigle, getrouwd met de adelijke en rijke Elisabeth Lolles dochter van Ockinga; de oudste, Gerbrandus, voelt niets voor een huwelijk.

Dat Joachim/Jochem Hopperus/Hoppers, secretaris van de grietenij Wimbritseradeel, die als zoon van de zuster van Joachim Hopperus (1523-1576) diens naam had aangenomen, op 29 augustus 1604 is overleden, weet Gregorius wel, zo vermoedt Jacobus Bouricius; de weduwe, Fedt Bockes dochter van Wiarda, hertrouwt tot voordeel van de kinderen Wyts, Bocke, Jochem en Reynier niet.

Als het schip uit het zicht verdwenen is, keert Bouricius met zijn dochter terug naar Leeuwarden. Hij begint daar een brief te schrijven aan zijn zoon. Omdat Hector met katholieken aan een katholieke universiteit zal moeten leven, raadt zijn vader hem, in kerken en bij kerkelijke plechtigheden geen verdenking van een ander gevoelen te wekken en nooit met iemand over het geloof te twisten. Als er toch naar zijn overtuiging gevraagd wordt, moet hij antwoorden dat hij voor jurist studeert en niet voor theoloog; dat hij gelooft in de geest van de heiligen en kerkvaders, en dat het hem bovendien volgens besluit van de Nederlandse overheid verboden is over het geloof te redetwisten.

Zijn moeder heeft sedert zijn vertrek al heel wat tranen om hem gelaten en rekent erop regelmatig brieven te ontvangen. Vooral vraagt zij haar zoon 's nachts niet uit huis te gaan. In Franeker is immers Johann Christoph Pusereit uit Neurenberg (ASF 1158, 2.11.1609) bij een nachtelijke steekpartij tussen studenten gedood (vgl. Sententie Hof van Friesland 23.5.1610). Vader vervolgt met goede raad: Zoek je verwant Gaius (Gatze) Antonius Hopperus, broer van Gregorius en hoofd van de apostolische kanselarij (te Mechelen), wekelijks op en spreek met hem over wat je gelezen hebt. Laat hem je theses en je gedicht zien, opdat hij over je vorderingen in de rechtswetenschap en de schone (Latijnse) letteren kan oordelen. Probeer ook een disputatie te houden over een uitspraak van Viglius van Aytta (1507-1577), de (vroegere) voorzitter van de Grote Raad te Mechelen, om onder je medestudenten naam te maken. Als je deze zomer een disputatie opdraagt aan Gregorius Hopperus alleen of tegelijk aan zijn broer Gaius Antonius, in een elegante stijl, maak je indruk bij de Leuvense professoren. Ik zou willen dat je ter ere van de familie Hopperus een gedicht zou maken en in druk laten verschijnen: je bent immers goed in de metrische kunst en je zou allen voor je winnen. Onderwerpen zijn er genoeg om over te dichten: Joachim Hopperus (1523-1576), de hoogste bij Philips II; zijn zoon Gregorius draagt de naam van zijn grootvader van moederszijde Gregorius Bertolff van Aken, die in 1527 de eerste voorzitter van het Hof van Friesland was in naam van Karel V.

In Brussel moet Hector de groeten doen aan de ongehuwde Ida Hopperus, zus van Gregorius. Ook bij de jurist Aggaeus Albada junior heeft de vader zijn zoon aanbevolen; Aggaeus overleed 1610. Bocco Humalda lijkt eveneens een geschikte gesprekspartner, maar zijn bode, die tevens herbergier is, moet hij uit de weg gaan.

De bibliotheek van de Grote Raad is uit te pluizen: vooral moet hij afschriften maken van de correspondentie van Viglius van Aytta met kardinaal Granvelle en Joachim Hopperus. Kennismaken met de huidige president betekent toegang tot het gehele college van raadsheren.
Hector moet er vooral voor waken met iemand in conflict te komen. Op verzoek van moeder schrijft vader aan de zoon, het gezelschap van studenten uit Luik, Namen en Valenciennes te mijden. Met moeite immers heeft vader tijdens zijn eigen studie te Leuven(!) de aggressiviteit van deze lieden kunnen temperen.

Wetend hoeveel Friezen door Leuvense meisjes hun studie en erfdeel hebben vergooid, bezweert vader zijn zoon geen omgang met hen te hebben. Hij vertrouwt erop dat Hector deze al honderd keer gehoorde adviezen van zijn liefhebbende en bezorgde ouders opvolgt. Moeder, die de brief mee ondertekent, zou het niet overleven als zoon Hector zijn beloften jegens haar niet zou houden. Maar de ouders hebben het vertrouwen dat Hector alles zal doen om na twee jaar met een doctorsbul naar huis te kunnen terugkeren, tot eer van hemzelf, sier van zijn ouders en nut van het vaderland.

Tot slot maant Jacobus Bouricius zijn zoon nog, geen geld uit te lenen. Laat Hector spoedig terugschrijven en uitvoerig berichten hoe het met hem gaat en waar hij onderdak heeft gevonden.

Tijdens het schrijven van de brief is een zware storm opgestoken, meldt het naschrift van zondag 18 maart. Tranen en ongerustheid van de ouders zijn het gevolg. God beware Hector en aarstengel Michael sta hem zoals Tobias bij. Moeder heeft op de kaart van Zeeland gezien wat een zeeën Hector moet oversteken en mat zich af met veronderstellingen waar hij wel of niet geweest is.

Waarschijnlijk heeft Hector Bouricius de reisroute Leeuwarden - Stavoren - Enkhuizen - Amsterdam - Zuid-Holland - Zeeland - Antwerpen - Mechelen - Leuven gevolgd.

>> begin

Hector Bouricius is 3 januari 1636 overleden op 43-jarige leeftijd; zie P. Winsemius, In obitum ... oratio, Franekerae 1636, p. 42, en Stamboek van den Frieschen adel I, 328. Aannemende dat zijn verjaardag niet op 1, 2 of 3 januari viel, zou hij geboren zijn in 1592. Het kan echter ook 1593 geweest zijn, want met de leeftijdsaanduiding "aetatis 43" bedoelde men indertijd veelal in zijn 43ste jaar ofwel vóór zijn 43ste verjaardag.

Bij zijn benoeming in 1620 tot hoogleraar rechten te Franeker als opvolger van Joachim Andreae was Bouricius 27 jaar; zie Boeles, Frieslands hoogeschool I, 114. Andreae is op 8 juli 1620 beëdigd als raadsheer in het Hof van Friesland; zie de Naamrol. Bouricius hield zijn oratie op 29 juni 1620. Als dat vóór zijn verjaardag was, dan is zijn geboortedag te dateren in de tweede helft van 1592; was het na zijn verjaardag, dan dito 1593.

In de tweede alinea van de brief van zijn vader, Jacobus Bouricius, aan Gregorius Hopperus is sprake van een gedicht van Hector, waaruit hij herkenbaar is zoals een Leeuw aan zijn klauw(en); vgl. Erasmus, Adag. 834: leonem ex unguibus aestimare. Als het afschrift van de brief betrouwbaar is in de weergave van de hoofdletter L van Leonem, heeft het spreekwoord hier nog een bizondere betekenis: Hector Bouricius zou geboren zijn in het sterrenbeeld Leeuw, d.w.z. eind juli of begin augustus; rekening houdend met wat in de vorige alinea is beredeneerd, 1593. G. de Wal geeft in zijn Oratio de claris Frisiae jureconsultis, Leovardiae 1825, op blz. 244 ook 1593 als geboortejaar.

>> begin

Niet bekend is, of en waar de originelen van beide brieven bewaard gebleven zijn. De afschriften maken deel uit van de verzameling Wiardus Willem (Hopperus) Buma. W.W. Buma (Leeuwarden 1802-1873) werd 1845 raadsheer en 1865 president van het provinciale gerechtshof van Friesland. De verzameling bestaat uit afschriften van archiefstukken m.b.t. de Friese geschiedenis, merendeels door de klerken IJ. Tulp en J.J. Visser fraai geschreven. In het verslag van het Fries Genootschap over het jaar 1889-1890 beschrijft W.B.S. Boeles de inhoud van de 40 portefeuilles die in 1886/1887 door Buma's zonen aan het Genootschap zijn geschonken; sedert de tweede helft van de zestiger jaren van deze eeuw bevindt de collectie zich in de Provinciale Bibliotheek van Friesland.

Boeles schrijft dat de afschriften zorgvuldig gecollationeerd zijn door W.W. Buma. In het geval van deze twee brieven geldt echter "coll. 14/10/67 J.J.V.". De kennis van het Latijn (en Grieks) was bij Visser matig. Interpunctie en spelling is stilzwijgend of tussen teksthaken door mij verbeterd en/of aangevuld. Niet zeker zijn de verbeteringen Valo[cen]ium en [eiici] in de brief van Jacobus Bouricius aan zijn zoon Hector: het afschrift heeft Valoricium en etiti. In het laatste geval kan nog gedacht worden aan [eiecti sint].

>> begin

De studentenregisters (matrikels) van de universiteit van Leuven uit de periode 1569-1616 ontbreken. Uit de brief van de vader aan de zoon blijkt echter dat Jacobus Bouricius inderdaad te Leuven heeft gestudeerd. Vervolgens werd hij doctor in de rechten te Bologna. Hij ging naar Dôle om Frans te leren. In Douai is hij niet geweest. Voordat hij in 1572 naar Friesland terugkeerde, was hij advocaat bij de Grote Raad te Mechelen. In het in 1577 aangelegde register van advocaten bij het Hof van Friesland komt zijn naam als eerste voor. Hij was een van de opstellers van de nieuwe Ordonnantie van Friesland, die in 1602 verscheen. Jacobus Bouricius overleed op 3 december 1622.

Hector Bouricius studeerde vanaf 4 mei 1608 filosofie en rechten te Franeker, vertrok 15 maart 1610 naar Leuven, waar hij het baccalaureaat in de rechten behaalde. Vervolgens bezocht hij de universiteiten van Parijs, Douai, Dôle en Orleans. Nadat hij te Orleans de doctorsbul had verworven, wilde hij zoals zijn vader nog naar Italië gaan; dat plan liet hij echter varen; hij trok naar Londen, waar hij met Isaac Casaubon vriendschap sloot. Na twee jaar was zijn peregrinatio afgesloten: op 26 mei 1612 liet hij zich als advocaat inschrijven bij het Hof van Friesland. Verder maakte hij carrière als hoogleraar te Franeker (1620) en als griffier (1624) resp. raadsheer (1625) in het Hof van Friesland te Leeuwarden. Vgl. G. de Wal, Oratio de claris Frisiae jureconsultis. Leovardiae 1825, p. 244-250.

>> begin

Bij opgravingen aan het Oldehoofster kerkhof, tegenover de huidige Provinciale Bibliotheek, is in 1933 de grafkelder van de familie Bouricius blootgelegd. De kelder bevond zich ongeveer in het midden van de zuidbeuk van de kerk; vgl. Oldehoofsterkerkhof aug. 1933, tekening A 6, Hist. Centr. Lwd. Men trof er de zwaar eikehouten kisten aan van Jacobus Bouricius, Hector Bouricius en diens echtgenote Houkje van Hillama. Men heeft de kelder intact gelaten en alleen de bovenkant door een betonnen plaat vervangen; zie Nieuwsblad van Friesland 18.9.1933 resp. 25.9.1933. Begin 2006 moest de grafkelder wijken voor een parkeervoorziening!
In de kerk van Oldehove, "binnen de boomen", 7e regel, bevond zich een grafsteen met zes wapens en epitaaf, ter ere van Hector van Bouricius door zijn weduwe en kinderen opgesteld; vgl. aantekeningen grafschriften Leeuwarden, Oldehove, in Tresoar/Rijksarchief Friesland.
Op de steen:
Ao. 1636 de(n) 3 Jan.s sterf de(n) Erenph. Hooghgeleerde Heer Dr. Hector Bouricius Raed Ordin. in de(n) Hove va(n) Vrieslandt Oudt 43 Jaer.
Ao. 1669 den 11 Decemb. sterf d. Ed. Erenrycke Juf. Houckie(n) va(n) Hillama Weduwe va(n) wylen D. Ed. Heere Hector va(n) Bouricius raed Ordin. in de(n) Hove van Vrieslandt oudt in haer 71e jaer en leit hier begraven.
Anno 1635 den 25 April is in den Heere gerust den Erenpheste(n) Kempo van Hillama oudt in syn drie en dertigste jaer, leit hier begraven.

De van Mechelen afkomstige schilder Hans de Clerq te Leeuwarden heeft in 1599 Hector Bouricius "aeta[tis] 7" geportretteerd, d.w.z. in zijn 7de levensjaar; gezien zijn geboortejaar 1593 moet het portret geschilderd zijn ná Bouricius' verjaardag. We zien (rechts) eigenlijk geen 6-jarig kind maar een geleerde in spe.

>> begin