>> HOMEpage
Lieuwe van Aitzema genoemd in
Carel Quina's beschrijving van zijn reis naar Jeruzalem
Bron: Ingrid van der Vlis, Door het land van de Sultan, Zutphen 2005
Internetuitgave: M.H.H. Engels, juni 2025
Citaat - met toestemming van de auteur 23-6-2025 - blz. 150:
Twe frontierplaetse sijnder die dienen tot bolwercke en walle tegens de wreetheijt en aenval der Turcke, als daar is Raab en dit Komora(60), dat aen een kleijne stadt, die seer volckrijck is, gelegen is. Hier vint men van alles te koop, daar ons oock versage van 't geen wij daghte uijt 't christen gebiet van noden te hebben, als insonderheyt van witbier, dat se hier seer goet weten te brouwe. Ondewijl ons volck besigh waren om 't nodige in te kopen, ginck ick met de heer baron Spar de stadt besightige en bevonden dat se bewoont wiert van vier soorte van religie als Grieckse, rooms catoleijcke, luterse en calvinsche. Wij ginge de gereformeerde predicant [*] besoecke, die ons seijde over de seshondert ledematen te hebben, daar hij in de Hongerse taal voor predicke. Hij sprack de Neerlantse taal en seijde onder andere dat te Franiker gestudeert hadde, te Leeuwarde gewoont en oock in Vrieslant getrout was aen de night van den vermaerden historischreijver Lieuwe van Aitzema, die hier in Hongareije met hem was kome wone en kindere geteelt hadde.
noot 60 Komarnó.
Dr. Ferenc Postma Prof. emeritus, kenner bij uitstek van Hongaarse studenten aan de voormalige universiteit van Franeker, berichtte mij 16 juni 2025:
Het gaat hier[*] om Jacobus Cseh Czusius, of op z'n Hongaars: Czusi Cseh Jakab (1639-1695), die in 1665 in Franeker in de theologie was gepromoveerd. Hij trouwde in Leeuwarden met een Fries meisje. Ik wil er nog iets over gaan schrijven ... Verdere resultaten van zijn studieverblijf in Franeker in ons Auditorium. Hij werd geen ds. in Komarnó, maar in Komárom, dat toen Rév Komárom heette. Komarnó ligt aan de Slowaakse kant van de Donau, het huidige Komárom aan de Hongaarse kant (zuid). Ik ben de brug tussen de beide steden vaak overgestoken, met in die tijd voortdurende grenscontroles, lastig. In het Slowaakse Komarnó heb ik destijds, eind 90-er jaren, als een van de eersten de historische bibliotheek bezocht, die in de rode tijd daar in de toren van de gereformeerde kerk was verborgen - nog in de toren zelf dus - een verrassende collectie, met veel oud materiaal uit de Nederlanden. ... artikel daarover in Most Magyarul!
Dit portret "werd zeker tijdens zijn reis geschilderd op de terugweg in Rome. Het is een schilderij op koper en meet 31 bij 40 centimeter. Dit is relatief klein, maar moest immers in de bagage mee terug naar Amsterdam genomen worden. Op dit werk zien we Carel Quina zittend aan een tafel. Quina ziet er zeer welvarend uit: een wijde mantel over een kanten blouse met daar overheen een dikke, rijke jas. Een Turks tapijt lag over de tafel gedrapeerd, iets wat in de zeven-tiende eeuw geassocieerd werd met rijkdom en in dit geval ook direct verwees naar de oosterse reis die de geportretteerde had gemaakt. De reis zelf stond centraal in dit werk. De kaart van het Middellandse Zeegebied en Klein-Azië op tafel laat weinig te raden over. Met een passer in de geheven rechterhand krijgt Quina iets van een geograaf, of in ieder geval van iemand die op een beredeneerde manier een grote reis had ondernomen. We kijken door een venster achter Quina naar de Sint Pieterskerk van Rome. Op zijn schoot zit een klein hondje met een rijk versierde halsband. Achter de tafel komt net een bediende aan met een fruitschaal in de handen. Links onder het portret staan 'Betlehem' en 'Ierusalem' geschreven, met daarnaast een Jeruzalemkruis. Het was duidelijk een werk dat Quina na het volbrengen van zijn pelgrimstocht liet vervaardigen als aandenken aan deze reis." Ingrid van der Vlis, Door het land van de Sultan, blz. 22.
BETL*EHEM
Jeruzalemwapen
IERVSALEM
>> begin