|
>> HOMEpage Stempelsnijders Friesland 17e en 18e eeuwInternetuitgave: M.H.H. Engels, juni 2014 Encyclopedie van Friesland 1958In 17de en 18de eeuw heeft Frl. officiële landschap-stempelsnijders gehad, meestal zilversmeden.Zij waren officieel aangesteld om de stempels te snijden voor het geld, dat vaak wisselde, de zegels te maken voor het zegelen der papieren, om de ytig- en brandijzers te vervaardigen, de nijptangen voor het 'ytigen' (merken) der lakens, en ook de medailles te slaan, die de Staten bij heuglijke gebeurtenissen uitreikten. Behalve de landschap-stempelsnijders kregen vaak anderen opdrachten. Na het verdwijnen van de munt werd bij de dood van J. Jongsma het ambt opgeheven (1782). Als landschap-stempelsnijders zijn bekend: • Harmen v. Elmerhuysen (1610) • Johan Melchior Oostervelt (1623-39) >> testament • Thomas Laurens Asperen (1639-57) • Hillebrand Brongersma (1657-68) • Wybrandus Lollij (1668-71) • Pauwels Jansen Barrahuys (1671-74) • Matthijs Siderius (1674-76) • Johannes Mancadan (1676-95, als valsemunter afgezet) • Cornelis Jongsma (1695-1723) • Johannes Jongsma (1723-82), daarna zonder de titel Johannes de Wal. Ter vergelijkingTresoar: database genealogie en Nadere Toegang (resoluties GS) 5.09 deel 2- Ondertrouw Leeuwarden 26 maart 1625: Jan Melchiors Oostervelt afkomstig van Leeuwarden en Sydske Hollis afkomstig van Leeuwarden; Aestimatie 1625; Betalingsordinanties op de Ontvanger Generaal mei 1635: Jan Melchiors stempelsnijder wegen een halff jaer tractament 1en Maij verschenen 150 £; geb. Harlingen ca. 1583, x 1. 1611 Trijntje Wolters, x 2. 1614 Atke Oenes, x 3. Siteske Holles, x 4. 1637 Grietje Holles; begr. 29 jan. 1667 Westerkerk; edelsmid - Thomas Lourens aengestelt den 23. november 1639 -- De stempelsnijders gelast om de stempels te snijden met de datum van ’t jaer, den 18. september 1645 - Hillebrandt Brongersma aengestelt tot stempelsnijder van de Munte, den 21. Martii 1657 - Wibrandus Lollii ut supra in plaets van H. Brongersma, den 24. april 1668 - Paulus Barhuis ut supra in plaets van Wibrandus Lollii, den 23. septemb. 1671 - Matthijs Siderius ut supra in plaets van P.J. Barhuis, den 14. Martii 1674 - Joannis Mancadam [kleinzoon van de schilder Jacobus Sibrandi Mancadan; zou in 1696 als valsmunter zijn aangeklaagd] ut supra in plaets van M. Siderius, den 6 Martii 1676 -- De heren Aylva en Jongestal gecommitteert om met Laes Rinnerts als stempelsnijder over het snijden van de stempels een accoordt te maken, den 15. decemb. 1682 - Cornelius Jongsma aengestelt tot Landschaps stempelsnijder in plaets van J. Mancadam, den 13. Augusti 1696 - Joannis Jongsma ut supra in plaets van C. Jongsma, den 25. Junii 1723 >> begin Testament Jan Melchiors OosterveltBron: Tresoar, archief Van Sminia, toegang 327, inv.nr. 2561Testamentum reciprocum van den scheepen Jan Melchiors cum uxore // Copia In den name Jesu Christi Amen Op huyden dato ondergeschreven hebben wij Jan Melchiors scheepen deeser steede Leuwarden, ende Griettie Jelle dr. echtld. oovergedach den seeckerheit des doodts, ende den onseeckeren uire vandien, die meenich mensch in deese swacke tijden haastich ende onmijdelijcken booven gissinge oovercompt, ende wij niet van sins sijn intestât deeser weerelt te overlijden, sonder eerst ende alvooren van onse goederen te hebben gedis- poneert, ist daeromme dat wij bij onse gesontheit ende verstande gemaeckt hebben deese onse uyterste wille ende door den welcken wij voor eerst Goode in Christo onse onsterflijcke zielen recommandeeren, ende onse lichamen een eerlijcke be- graffennisse tot den jongsten dage, treden daermeede oover tot schickinge onser tijdtlijcke goederen, waermeede wij van Goode gesegent sijn, volgens dien instiruere ick testator tot erffgenaem van alle mijne na te latene goederen mijn l. huysvrouwe Griettie voornoempt, ende bij haer versterven voor mij testator sullen haere naaste vrunden ende erffge- namen omme het jaer nae haer versterven gebieten sooda- nige drie duysent car.gls. in voegen sij in hare testamente heeft gelieft te disponeren, doch belaste de voornoemde mijn huysvrouwe ende erffgenaem, omme het jaer nae mijn doodt te laten volgen aen mijn nagenoemde legatarien de naegespecificeerde legaten, als aen mijn swager Joannes Mamminga, weesvoocht binnen Leeuwaerden, ende meede rentemeister derselver steede, mijn halve huysinge tegen- woordig bij mij bewoont, een halve sate landts tot Olde- boorn bij Pytter Douwes gebruyckt, van welcke beide parceelen hem de andere helfte als eigen toebehoort. Item noch vier madt maden, leggende in Aucke Wobbes camp tot Beetsterswaech, ende daer te boven mijn // geheele plaets ofte sate landts meede tot Oldeboorn leggende bij Willem Rintses gebruyckt, alle parceelen met hunne respective belastinge daerop leggende; doch dat deese miujne legatarius ende swager geholden weesen bij het genoott derselver legaten alsdan aen mijn huysvrouwe voor- noempt weeder uyt te keeren de somme van twee duysent goltgls., noch bespreecke ick testator aen denselve mijn swager het vrucht gebruyck ende gesach geduerende sijn leeven, van huysinge, hoovinge ende polle landts daerachter tot Oldeboorn naest des heeren grietman Andringa bewoonde huysinge met mijn huysvrouwe ende erffgenaem ge- duerende haer leeven te gebruycken tesamen ende elcx in het besonder, ende het gesach van den graven in de kerck cum annexis aldaer, dan nae de doodt van hen beide bespreecke ick denselvigen huysinge, hoovinge ende graven cum annexis aen Trijntie Reiners, off bij versterven aen hare kinderen ende erffgenamen. Legatere oock aen d'selve Trijntie omme het jaer nae mijn dood den somma van twee hondert car.gls., ende aen haer soon Melchior Geerts hondert ende vijftich car.gls. ende aen haer dochter Trijntie Geerts hondert car.gls. Noch legatere ick testator omme het jaer nae mijn versterven ut te keeren aen mijn bloetvrienden tot Emden, als aen Ernst Hoflinga ende Elske Hoflinga elx twalef hondert car.gl., dan sal bij Elske daeraff maer het vruchtgebruick off de bladeren daervan jaerlijx moogen genieten, ende aen haere kinderen d'eigendom moeten laten volgen ende beholden, 't selvige mits deesen expres ordonerende, aen Jannichie Jans met haer broeder Carst Jans, kinderen van Rademaetker[!] // meede tot Emden den somme van twee duysent ende vijf hondert car.gls., ende aen Francijntie een dochter van mijn nichte Dirckien meede tot Emden ses hondert car.gls., ende aen Harmentie Harmens dr. tot Franeker ende aen mijn neef Claes meede aldaer, yder twee hondert car.gl., ende legatere wijders aen het weeshuis binnen Leeuwaerden vijff hondert gelijcke gls., ende aen des stadts weesen drie hondert derselver guldens ende aen de armen van de kercke aldaer twee hondert car.gls., ende aen de kercke-armen van Oldeboorn hondert car.gl. ende aen die van Accrum vijftich derselver guldens. Ende ick testatrix Griettie Jelle dr. verstervende voor mijn l. man maecke den selvigen tot erffgen. van alle mijne goederen, allen mijn moeder Simcke Doeckes tot Bolswaert loco legitimae daer- inne haer instituerende, in den somme van drie duysent car.gls. ende bij versterven van mijn moeder sullen deese drie duysent car.gls. omme het haer nae d'doodt van mij utgereickt werden aen mijn naeste vrunden, gelijck mede alle mijne linnen ende wollen cleederen tot mijn lichaem behoorende, sampt silverwerck ende juweelen van goldt bestaende in twee gouden kap kettens, ende thien gouden ringen, die nochtans eerst op mijn moeder vs. sullen coomen ende nae den doodt van haer praelegatere aen mijn broeder Baucke Jelles vijftich car.gls., ende aen mijn suster Aeltie gelijcke vijftich gls. met mijn silvere kaysel [= sleutelring], die ut d'vs. drie duysent gls. sullen voor affgaen, als oock allesins een legaet van vijftich gls. aen het weeshuys binnen Leeuwaerden vs., ende gelijcke vijftich gls. aen de kerckarmen tot Bolswert. Dit is alsoo onse reciprocum testamentum, dien wij als een inscript..s, off nuncupatium, off codicil in de alderbeste voegen coomende staende geholden werden // na onse doodt begeeren achtervolght te hebben, dien wij eerst mijn praesentie van de nagenoemde getuigen tot onsen huise versocht hebben ver- teeckent neevens hen, naedat wij verclaert hadden, dat ons deesen wel duidelijcken int geheel was voorgeleesen, ende haer getuigen maer het begin ende het einde, sullende het middelste inhout hen wesen onschadelijcken de persoenen tot het teeckenen deeses, waeraff twee eensluidende sijn gemaeckt versocht, sijn deesen, als Hessel Selis, Sybe Upckes Hoochacker, Mr. Tierck Mensenburgh [pasteibakker], Jilte hendrix, Joannis Foppes, Pytter de Witt, Jochum Roelefs, ende Dr. Dominicus Feenstra ad actum unico contextu ter plaetse als boven desen 27 Julii 1666. Onder stonde Jan Melghers Oostervelt Griettie Jelles, Hessel Selis, S.U. Hoogacker, Mr. Tierck van Mensenburch, Jelte Hendricks, Joannis Foppens, Pyter de Witt, Jochgem Roeleff, D. Feenstra met hunne halen ende togen. Gecollationeert tegens den van w. den scheepen Johan Melchiors binnen Leuwarden, als erffgen. van denselvigen van monsr. Johannis Mamminga, weesvoocht ende rentemr. binnen vs. steede, heeft ontfangen ende genooten den toehaecke van den legatie de landen ten testa- mente mij besproocken, waeraff sij aen mij oock de possessie vrijwillich heeft toege- staen ende laten volgen, bedragende de toehaecke ofte de venditie mij te laste gelecht, omme weegen het genott derselver landen aen haer te moeten betalen ofte uitkeeren den somme van twee duysent golt gl. Ist dat sij Griettie deesen niet alleen passeert neffens d'vs. somme voor een quyte, maer in cas de legateerde landen booven hoop ende vermoeden mochte werden gegeevinceert ende den legatario Mamminga het effect van dien selvigen niet mochte conen genieten, soe belooft sij griettie in qlt. voors. den ontfangenen somme voorengeroert met den accessorien vandien wederomme te res- tiueren aen den gedachte Mamminga ofte sijn succesoren, daervoer ten onderpand stellende alle haer eigen ende des sterhuis goederen specialijcken, als weesende door den ontfangene somme vermeerdert, hetwelcke bij mij Mamminga soe veele profijtlijcken ge- accepteert is. Oirconde onser handen ende den subscriptie van den onderges. ad[vocae]t onder twee eensluidende gestelt. Actum bij continuatie van tijdt Leuwarden den 19 Octob. 1672
>> begin |