>> HOMEpage
Boedelinventaris van apotheker
Johannes Winter 1685
Bron: HCL inventarisatieboek Leeuwarden 3412 (oud y64), fol. 28-42 en 164-168
Internetuitgave: M.H.H. Engels, april 2021
Johannes Winter († 1685) was apotheker in Leeuwarden en bezat relatief veel (150) boeken. Naast bijbels, woordenboeken, stichtelijke en historische boeken had hij ook medische en farmaceutische werken als De medendis morbis van Leonhart Fuchs, Manuale medicinae practicae galeno-chymicae van Samuel Schönborn, Institutiones pharmaceuticae van Nicolaas Fonteyn, Dispensatorium van Valerius Cordus, Nieu ligt der apothekers van Antonius de Heide en Pharmacia galenica & chymica, dat is apotheker ende alchymiste ofte distilleer-konste van Jan Bisschop. Een stadsfarmacopee ontbreekt: pas twee jaar na de dood van Winter, in 1687, zou de eerste Leeuwarder farmacopee verschijnen. Zijn broer, de arts Feyo Johannes Winter, speelde een belangrijke rol in de totstandkoming hiervan.
M.E.: Opmerkelijk is zijn belangstelling voor reisverhalen c.q. verre landen.
Enkele jaartallen uit Johannes' leven:
• 1665 - Johannes Winter, geboren te Balk, op 27 augustus 1665 getrouwd in de Hervormde Kerk te Balk met de van Steenwijkerwold afkomstige Maria van Randen.
• 1666 - Lidmatenregister Herv. Gemeente Joure, Westermeer en Snikzwaag: Op 19 juli 1666 ingekomen van Balk, Man: Johannes Winter (apotheker), Vrouw: Maria van Randen
• 1675 - Joannis Winter, apotheker, ingeschreven in het burgerboek van Leeuwarden; hij was geboren in Balk en betaalde 8 g.g. aan belasting. Opmerking: Met zijn zoon Jilles.
• 1677 - Lwd. 18-05-1677 ondertrouw; bruidegom Johannes Winter (apotheker) te Leeuwarden, bruid Ida Aelssen wonende te Zwolle
• 1679 - Trouwt apotheker Johannes Winter, derde proclamatie op 23 november 1679 Hervormde Gemeente te Leeuwarden, met de uit Leeuwarden afkomstige Hester Worst. Uit dit huwelijk: Johannes Willem, gedoopt op 27 juli 1681 in de Hervormde Kerk te Leeuwarden; Johanna, gedoopt op 20 januari 1686 dito. Hester hertrouwde ds. Symon Oomius, predikant te Kampen; deze werd 29 april 1695 benoemd tot curator over haar 13-jarige zoon Jan Willem Winter (autorisatieboek).
[28r]
Inventarisatie ende respe. beschrijvinge nae voorgaande besegelinge ende ontsegelinge gedaan met consent ende ter overstaan van de here presiderende burgemr. Dr. Petrus Mellama door mij Petrus Viglius twede clercq ter secretarye der stede Leeuwaarden van de goederen, actien ende gerechticheden bij wijlen Johannes Winter in leven apothecarius binnen voors. stede nagelaten ten versoecke van de here Dr. Feyo Winter old Gedeputeerde Staadt[!] van de provincie van Frieslandt ende gewesene burgemr. der stede voors. als geauthoriseerde curator over Jilles Winter nagelatene weeskint van gedachte Johannes Winter bij sijn wijlen eerste huysvrouwe Maria van Randen in echte verweckt, op aangevinge van Hester Wurst nagelatene weduwe van gedachte Johannes Winter, die om sulcken alles wel ende getrouwelijck te sullen doen den behoorlijcken eedt aan vs. here praesident heeft gepraesteert desen 22en Augusti 1685.
[28v]
Op de kelderskamer
Een Hollandsche kevie ontsegelt sijnde is daerin bevonden
Linnen
Vier en dartich laackenen
dartien manshembden
seven peuldoecken
darttich kussensloopen
drie damaste taaffellaackens
twaleff damaste servetten
vier doppies taaffellaackens
negen ende veertich doppies servetten
ellef damasten ad idem
twee gewerckte taaffelspreeties met kant
vijff wit linnen mansnachtmutsen
seven nachtdassen
vijff dassen met kant
enige beffen ende pouretten
[29r]
Silver
Een silveren wijnkanne met een tuyt
Twee silveren kandelaars
drie silveren koppen
ses silveren beeckerckes soo groot als clein
vier silveren soutvaties
Een silveren keersnuyter
Een silveren speldebackien
Een borsteltie met een silveren gedreven plaat overtrocken
Een silveren prepkanne
Een silveren knop van een stock
Een poppe silveren dambortie met een koockertie daeraan ende daerin achtien cleine schijffkes
Een scheerkoockertie met wat silver beslach
Een schilpadden hayrborstel met een gouden plaat ende ringetie
Een pluym met een silveren staltie
Een gouden ringh met een agaatsteen
Een strengh brandstenen coralen ende daeraan een christallijnen visschien met goudt beslagen
[29v]
twintich silveren leepels
De spaarpot van Jilles Winter
Een gedraeyt doosie ende daerin bevonden
Een gouden kettingh
Een paar gouden pendanten met twee paar fijne paarlties
twee losse christallen aan de ooren
Een dubbelde Nobel
Een grote silveren gesneden penningh
Een viercantighde geslagen penningh
Een clein viercantighde Indiaans penninchtie
twee gevalueerde Rijxdaalders
Een engelse schellingh
Noch twee schellingen
De spaarpot van Johannes Winter
Een rondt gedraeyt doosie ende daerin gevonden een koperen geamillieerde doosie ende daerin
Een halve gouden Rosenobel
Een Franse croon
Een gouden Groninger duyt
[30r]
Een silver vergulden penninchtien
In de vaste kast ontsegelt sijnde gevonden
Een swart sijden mansrock
Een coleurd laackens rock ende broeck
Een swart greinen mantel
Een paar swarte hoossen
Een Japonse deecken
Een Indiaans sijden gestickt taeffelspreedt gevoert met franien
Een Indians sitsen wieghspreet
Een blauw sijden syerp met silveren franien
Een blauw sijden syerp sonder franien
Een blauw sijden quast van een hopmans stock
Een witte pluym
Een deegen met een silver gevest
Een gedraeyt schilpadden gangelstock met een silveren knop
Een paar bonte gordijnen
Een prentbort met een glas ende list
[30v]
Een paar leeren handschoenen met swarte sijden franien
twee kerckboeckies met silveren haacken
Op de bovenkamer
Eenige kleerstocken
Een ledicant
Een eecken perssie
Een viercantich bladt van een taaffel
Een ovaals bladt met een voet
Een cleine mangelstock
Een reckien om linnen op te hangen
twee groene gordijnen met een rabattie
vier groene gordijnen met twee rabatties
Twee bedden ende peulen
drie oorcussens
vier deeckens
ses stoelen
twee cliene stoelen
Een eecken geverffde taaffel
Een spiegel met een list
[31r]
ses papieren kaarties
Een mangelstock
Een valletie om de schorsteen
In 't middel bovenkamerke
Een bedt ende peul
Twee oorcussens
Een rode deecken
Een wytlingh
Een wiege met een wiegbanck
twee groene gordijnen
Een schermke met drie bladen
Een hackebordt
Een korff
Op de kelderskamer
Een bedt ende peull
drie hooftcussens
twee gordijnen met een rabattie ende taaffelspreedt sampt schorsteencleet
Een catoenen schorsteencleet
Een grote cas
[31v]
Een eecken viercantighde taaffel
Een ingeleit kistie met paarlemoer
Een voet daeronder met gevlamde pylaren
Twee taberetties met gevlamde pylaren
ses rode Russleeren stoelen
Een staande candelaar van gevlamt hout
twaleff soo grote als cleine schilderijen
Een spiegel
dartien porceleinen schootels
vier porcelienen boterschotelties
Een klapmuts
Een silveren fruytschaal
Twee porceleinen flessen met decksels
drie porceleinen tuytkanties met silveren decksels
Een schenckkanne met silver
Een porceleinen biercanne
twee porceleinen mostertpotten met silver
twee porceleinen treckpotties met silver
twee porceleinen spoelcoppen
[32r]
twee porceleinen kroesies
drie achtcantighde porceleinen kopkes
Een koffertie met lackwerck
Een witte glasen kroes met een decksel
In de binnenkamer
Een bed ende peul
Drie oorcussens
Een clein kussentie
Twee deeckens
Twee roodsijden gordijnen met een rabat
Een bont katoenen rabatt om de schorsteen met een wit linnen daeronder
Een eecken kastie
Een mantelstock met swarte knoppen
Een slaapbanck met een bedt ende peull daerin
Een hoofftcussen
Twee deeckens
Een ronde ovaalse taaffel
acht slechte stoelen
ses slechte stoelcussens
[32v]
acht schilderijen
Twee conterfeitsels
Een blad goudtleer
vijff porceleinen koppies
vier porceleinen boterschotelties
drie slechte boterschootelties
tien slechte grote schootels
drie witte schalen
Een botellie met een silveren dop
Een spiegel
Een ijseren leggende plaat
Een kannetie van gesegelde aarde
Een kleerbeesem
Een koperen taaffelschel
Int voorcamertie
Een taaffeltie
Een pulpitum
drie stoelen
Een ronde spiegel
Een mantelstock
[33r]
vier schilderijen
vier bonte steenen kopkes
Een koperen incktkoocker
Een koperen sandtkoocker met een viercantighde kooperen back daerbij
Een oude tinnen incktkoocker
Een clein tabattie om de schorsteen
In de gangh
Twee eecken rackies
drie grote tinnen schootels
ses tinnen taaffelborden
Een tinnen schootel
vier witte schaalen
ses tinnen taaffelborden
twee grote kooperen blaackers
Een blicken blaaker
Een koperen kaarssnuyter
Een koperen scheerbecken
Een grote lantaarn met een koperen blaacker daerin
Een koperen vuyrbecken met een houten stal
tien witte schalen
[33v]
Een witte stenen kom
vier tinnen kandelaars
Een tinnen fles
Een tinnen kanne
Een tinnen mingelen
Een tinnen mostertpot
Een tinnen peeperdoosie
Een oudt strijckijser
Een raaghbeesem
Twee stoffers, een wrijver
Een wachtordre
Een clein taartpantie
Int portaal
Een rackien
Vijff tinnen schootels
seven tinnen taaffelborden
Een tinnen kan
Een mangelbordt ende een mangelstock
Een mangelplancke
[34r]
In de achterkeucken
Een bedde
drie hooftcussens
Twee deeckens
Een koperen vleisketel met een decksel daerop
Een koperen braadpanne met een decksel
Twee ijseren potten met een decksel daerbij
Een ijseren standkandelaar met een kooperen blaacker
Twee ijseren roosters
Twee ijseren drievoeten
Een hanghijser
Een ijseren kandelaar
Een ijseren heugel
Een hackmes
Een pannekoecksmes
Een ijseren forckien
Een koperen confoirtie
Een potseel
Een koperen blaackertie
Een schuymspaan
Een blicken vuylnisbackien
[34v]
Een tinnen doorslach
Een tinnen boterpot
drie tinnen waterpotten
twee meelvaties
twee houten backies
twee houten schootels
Een blicken blaacker
Een kaarslaadt
Een oudt lantaarntie
Een wit kantie met een tinnen decksel
Een blicken mercktemmer
Een geschilderde ronde taaffel
Een slaadkorffke
Een spiegel met een swarte list
Een kettingh in de schorsteen
Een ijseren asschop
Een clein ijseren drievoetie
Een haardschermke
Twee wateremmers
Een spijckerboor
[35r]
Eenige rommlerij in de kelder als potten etc.
Op t'voorcamerke
Een viercantighde voet van een taaffel
Een leyen taaffelsbladt
Een suyckerhouten kiste met laden ende schammels
Een lessenaar
drie stoelen met groen stoff becleet
Een kelder met flessen mit schroeven
Twee paarlemoeren hoorens
Eenige geringe vreemdicheden
Een koperen vuyrneus met een keteltie ende een tinnen helm daerop
Sestien specie potties
Eenige glasies met medicamenten
Vier serpentijnsteenen potten met decksels
Een serpentijnstenen kelckien
Een serpentijnstenen beeckertie
Eenige doosen ende bossen met goedt
Een houtkistie tot brieven
Eenige doosen met medicijnen
Een groen taaffelspreet
[35v]
Een bont gestreept taaffelspreedt
acht taaffellaackens
Twee en dartich servetten
drie handtdoecken
twee packen witte onderclederen
vijff manshembden
achtien sloopen groot ende klein
Negentien slaaplaackens
Twee coleurde mantels
Een swartlaackens roumantel
Noch een swartlaackens mantel
Een sartie de Nymen kleedt
Een Frans sarsien ondercleedt
Een doncker sarsien ondercleedt
Twee paar coleurde hoossen
Een paar catoenen onderhoossen
Twee mansmutsen
Drie Nachtdassen
[36r]
| Catalogus van de boecken opt voorcamerke staande | >> begin |
◊ H. Cardon wonderboeck Hooghduyts
◊ M. van der Hoeve handvesten van Nederlant
◊ P. Merule[!] placcaatboeck op t'stuck van de wildernis { Recueil van de placcaten, ordonnantien ende resolutien op 't stuck van de wildernisse, houtvesterye, vogelerye ende visscherye ... in den lande van Hollandt ende West-Vrieslandt, 's-Gravenhage Scheltus 1672]
◊ Gelderse geschiedenisse met caarten ende wapens
◊ T.H. Dorstenii Botanicum [Theodoricus Dorstenius]
◊ Bocardi beschrijvinge van t'Heilich landt
◊ Ocke Scharlensis beschrijvinge van Frieslandt
◊ Titi Livij Romeinsche historien
◊ Car. Battus Medicijnboeck
◊ Jo. Jac. Weckery antidotalium general. et spec.
◊ J. Tiassens Zeepostil [Johan Tjassens, Zee-politie der Vereenichde Nederlanden, 's Gravenhage 1652, 4º]
◊ E.D. Brouns reisen [Naukeurige en Gedenkwaardige Reysen van Edward Brown door Nederland, Duytsland, Hongaryen, Servien, Bulgarien, Macedonien, Thessalien, Oostenrijk, Stiermark, Carinthien, Carniole, en Friuli ... verciert met curieuse kopere platen; door Edward Browne; Amsterdam, Jan ten Hoorn, 1682]
◊ Joh. a Sande decisiones Frisicae
◊ Sr. Ridderi verscheidene tractaten
◊ D. Charles historien van de eilanden van America [Charles de Rochefort, Natuurlijke en zedelijke historie der voor-eylanden van Amerika, Rotterdam 1662]◊ A. Inga West Indische spiegel [Athanasius Inga, Peruaen van Cusco, ... alle de eylanden, provintien, lantschappen, het machtige ryck van Mexico, ende 't Gout en Silver-rycke landt van Peru, Amstelredam 1624]
◊ P. Andrae historie der Jesuitische ordre
◊ G. Hadvelt van de bedriechlijckheit vt. M. hart [Charles Chadwyck ... zelfs-bedrieglijkheit van 's menschen hart]
[36v]
◊ G. Udemans practijck der Godsalicheit
◊ F. de Waal reuck offer des gebets
◊ S. Amkingh over 't Hoogliedt Salomons [Samuel Ampzing, Het Hoog-Lied van Salomon, Haerlem 1629]
◊ Pharmacopaea Schrodery [Pharmacopoeia medico-chymica; door Johann Schröder; Ulmae : Görlin, 1641.]
◊ G. van Breen kerckelijcke historien
◊ Sandys voyagien [behelsende een historie des Turcksen rijcks ...]
◊ Maria Heins bloemhoff der voorbeelden [Bloemhof der doorluchtige voorbeelden, daer in, door ware, vreemde en deftige geschiedenissen, leeringen en eygenschappen, alles dat de mensch tot vermaek verstrekken kan, te merken is; door Maria Heyns; Amsteldam, I.I. Schipper, 1647.]
◊ D. Spranckhusens stichelijcke wercken [Dionysius Spranckhuysen]
◊ Het ontroert Nederlandt
◊ F. de Waal waarheits triomph
◊ B. Wellens vermaack der jeucht [veel schoone, eerlijke Amoreuse ghesangen, enz. Leeuwarden 1616 (verbeterd en vermeerderd door J. Starter, 1640).]
◊ Een winckelboeckien
◊ C. Plinij historie der dieren
◊ D. Cenarti Chimica
◊ C. Udemans verkeerde weerelt [Af-beeldinge van de verkeerde werelt : ontdeckende de oude aen-geborene verkeertheyt der menschen, vervattende daer beneffens met rijm-werck de verklaringen van alle de voornaemste historien van het Oude en Nieuwe Testament door Cornelis Udemans; Middelburgh, Pieter van Goetthem, 1661]
◊ Een kaartboeck
◊ Het leven der Turcken
◊ Toneel van Cats
◊ A. Schot Aparatina locutionis [Apparatus latinae locutionis... olim per Marium Nizolium ex M. Tullii Ciceronis libris collectus, nunc denuo auctior factus... auctore Alexandro Scot]
◊ J. Piscatoris opuscula
[37r]
◊ P. Winsemij historiae 2 volum.
◊ H. Saravia de Ministrorum gradibus [De diversis ministrorum evangelii gradibus, ... Authore Hadriano Saravia]
◊ Wassenaar geschiedenisse van Europa
◊ G. Richterij Axiomata historica
◊ F. Toleti logica
◊ Arnoldi consuetudines Bordigalensium
◊ V. Swichemij institutiones juris
◊ J. Rau Textoris epitita [Ioannes Ravisius Textor Nivernensis, Epitheta]
◊ Damhouders practijcq
◊ St. Borcholten disputationes juris [Statius Borcholten]
◊ Sweetsche oorlogen
◊ Eenige musyckboecken
◊ R. Waningh kruydthoff [Roelof W. uit Kampen, Geestelijke k., Deventer 1651; gedichten]
◊ H. Regij praxis medicinae
◊ Rodenburgh borstweringe der poeten
◊ B. Litgouws 19 jaren landreisen [vertaling van de 19-jarige reis van de Engelsman William Lithgow, Amsterdam 1652]
◊ D. Haschelij synonima latino graeca
◊ M. Bicot dictionarium Franc. Latin.
◊ Rechten etc. der stadt Deventer
◊ F. Burgersdici institutiones Logicae
[37v]
◊ Landrecht van Overijssel
◊ G. Cup institutiones Justiniani
◊ Homeri Iliados
◊ J. Alenson praelectiones Theologiae
◊ P.H. Momaeus de veritate relligionis[!]
◊ Hypocrates opera Foësij
◊ D. Jacobi de Colectis [Diatriba Iacobi Wimphelingii Seletstattini ... De proba institutione puerorum in trivialibus: & adolescentum in universalibus gymnasiis : De interpretandis ecclesiae collectis]
◊ G. ab Isendoorn logica
◊ G. Laetus in conversionem Pauli [Georgius L.]
◊ Apothegmata [= Apophthegmata, spreuken] variorum
◊ Institutiones juris Pandectarum
◊ G. Bucani institutiones Theologiae
◊ Ciceronis orationes
◊ D. Paraeus in Epistolam ad Romanos
◊ A. Misaldi historia hortensium
◊ J. Martini Logica
◊ Polexander Frans [Polexandre, reisroman door Marin LE ROY, Sieur de Gomberville]
◊ Posselij Syntaxis Graeca
◊ A. Lonoij Chathegisme [Abraham de Lannoy]
[38r]
◊ Franse Bijbel
◊ Dictionarium Tetraglotton
◊ Dictionarium Kiliani
◊ E. Eremundi historiae Belgic. Tumult. [Ernestus E.]
◊ Comenij vestibulum rerum
◊ Catz trouwringh ende proeffsteen
◊ H. Witz twist des Heeren [Hermannus Witsius]
◊ F. Ridderus drie weeckse voorbereidinge ten avontmael [Franciscus R.]
◊ Noordhollandsche oproer
◊ Jurinaal[!] van Utrecht ende Woerden [Journael, of dagelijcksch verhael van de handel der Franschen in de steden van Uytrecht en Woerden, Hoorn 1674]
◊ A. Segerius mengeldichten
◊ J. Frutagius de Opio [De opio tractatus ... door Johann Freitag; Lipsiae, Impensis Henningi Grosii, anno M. DC. XXXV.]
◊ A. Misaldi historia hortensium [Antonio Mizaldi]
◊ Udemans over de spreucken Salomons
◊ B. Christiaans van t'houwlijck
◊ T. Tegnei oorcussen [Tobias Tegnejus, Een geestelijck oor-kussen, Delff 1667]
◊ J. Borstij geestelijcke geneeskonst [Jacobus Borstius, Geestelyke geneeskonst, ofte Raed tegen de dood
◊ F. Heeremans guldene annotatien [Franciscus Heerman, ... vertoonende de heerlijckste deuchden, daden, leeringe, ende sententien, van de alderdoorluchste ende vermaerste mannen der weerelt]
◊ J. van der Veens sinnebeelden [Jan v. d. Veen, Zinne-beelden oft Adams appel, 1642; dichtende Deventer apotheker, wel de Deventer vader Cats genoemd]
◊ Ma. Oliarij Perciaanse reisen [Adam Olearius = Ölschläger of Oehlschlaeger]
[38v]
◊ Des Maretz Arcana [atheismi; Samuel Maresius/Desmarets]
◊ S. Brunsvelt spiegel der sonde [Sixtus B.]
◊ ..... Levendige Christi
◊ Udemans over 't Hoogliedt Salomons
◊ J. van Holst voorbereidinge tot de Messias
◊ ..... Sions verbotsdach
◊ Quercetani pharmacopoea restituta [Joseph du Chesne, ... Das ist, Verbesserte Apoteckerkunst oder Zubereittung aller Medicamenten]
◊ Beverwijck van de uytnementheit der vrouwen [Johan van B., Dordrecht 1643]
◊ F. Ridderi historische doop, avontmaal der discipulen
In duodecimo
◊ Prime Rosij ondersoeck van den sabbath
◊ B. Donius Rijper [kleppende] brandclock
◊ Batavische Arcadia
◊ J. van der Sande Nederlandsche historien
◊ R. Baker over t'vader Onse
◊ D. Spranckhusen balsem der ziele
◊ J. Penan Godts Richtschool
◊ J. Sellarius beschrijvinge van Polen [Andreas Cellarius]
◊ V. Swichemij historien ende graaflijckheyt in Hollant ende andere tractaties
[39r]
◊ Schola salernitana [hoc est de valetudine tuenda]
◊ Verhaal van Engelsche, Munstersche ende Nederlandsche oorlogen
◊ D.P. Pers Romeinsche Adelaar [Dirck Pietersz. P.]
◊ L. Meijers woordenschat [Lodewijk Meyer]
◊ De Roomsche Meytijt
◊ A[rnoldi] Montani wonderen van ['t] Oosten [ofte beschrijving en oorlogs-daden van Oud- en Nieuw Oost-Indiën, vervolgt tot op deze tijt, van de Sond vloed af - mitsgad. de reysen na het zelve (1654)]
◊ J. [de] Labadie Maximes Chretien[n]es
◊ J.D. Brune banquetwerck
◊ Het gulden boeck van Marcus Aurelius
◊ L. v. Aetsma ontstelde Leeuw
◊ C. Hoborgh Theologia Mestica
◊ Schatkamer der Gereformeerde gebeeden
◊ P.D. Lange Batavische Romein
◊ Rabbaleis wercken Frans [Rabelais]
◊ L. v. Aetsma ontstelde Leeuw
◊ P. Rami dialectica et A Thalei Rhetorica
◊ R. Sibbes gekroockte riedt [Richard S.]
◊ Het graff der geschillen
◊ Beverwijck de calculo [De renum et vesicae calculo, Lugd. Batav. 1638; later vertaald als het Steen-stuck, een theorie over de nierfunctie]
◊ D. Fontanani de morbis internis
[39v]
◊ L. Fuchsius de medendis morbis
◊ S. Schombonij Manual. Medic. practica[e Galeno-chymicae, Argentorati 1657; Samuel Schonbornius]
◊ N. Fontani pharmaceutica
◊ U. Cordi dispensatorij
◊ Catz houwelijck
◊ P. Ivon tegens Coelman ende Brakel [Labadist Pierre Yvon; Jacobus Koelman (Der labadisten dwaling); Wilhelmus à Brakel (Labadisten wederlegt)]
◊ Nadere Unie
◊ De dolende Olinde [Het leven van ... beschreven door Madama M.B., Amsterdam 1674]
◊ A. de Heid nieuw licht der Apothekers [Antonius de Heide, o.a. Rotterdam 1661]
◊ Apothekers distilleerkonst
Het interieur van een Noord-Nederlandse apotheek in het derde kwart van de zeventiende eeuw. Toegeschreven aan de school van Gerard Terborgh. De figuren zijn waarschijnlijk de apotheker, rechts een arts en achter de toonbank de vrouw van de apotheker; zij heeft een citroen in de hand, als teken van welkom aan de gast. Op deze weergave van het schilderij zijn de opschriften van de potten en dozen niet te lezen, wel op het origineel in het bezit van de apothekerssociëteit te Stockholm.
[40r]
De Apothekerswinckel bestaat als volcht
Vooreerst den toonbanck met een schoone eecken bladt van voren noteboom geschildert met 21 uythalende laden met koperen ringen, de laden vol vackies versien met radices ende semina etc.
Een vijselbanck op de toonbanck met pylaren daar op twee leggende engeltie[!] daerin besloten ses uythaalladen
Een grote vijsel, twee schoone banckvijsels, een cleine banckvijsel, twee cleine om yets in te mengen
Een evenaer met een dwars ijser daerbij in hancht met twee grote koperen schalen
Noch dartich viercantighde doosen genoteboomdt ende met gouden letters ende lelyties
Noch dartich ronde bossen swart geverfft met gouden letteren in een krans met een aansichtie boven uytsteeckende
Een geschildert dwarshout daeraan hangende vijff paar schalen met de evenaars
Noch 42 syrops potten, noch 22 soo electuarij als conserff potten
Vier grote provisiepotten met Rad. Enul., Rad. Zinzib. etc. 22 unguenta potten met decksels, 27 olypotten met tuyten ende met decksels[40v]
Een sitplaats met gouden leer ende een stoel daerin, boven in de cap verscheidene doosies met pulveres Amalgama
ende noch twee grote kinckhoorensNoch vier albasterde flessies met schroeven daeraan eenige gedraeyt, 45 specie potties ende kanties, noch 20 potten als conserff ende unguenta potten
Noch op de hooghste planck van de winckel 9 kroegen soo groot als clein, een grote gladde geschilderde pot ende twee cleine vaties
Een kruydcas met 50 laden wel beschildert
Een glase kastie met gedraeyde pylaren daeraan 20 tuitglasies soo geschildert als ongeschildert met ol. distill. etc., 74 soo conserff als andere glasies daerin
Onder de glase kastie
19 oopene laden
60 vergulden laden met farinâ, seminibus et radicibus etc.
7 opene provisie doosen in 't langh
Een langwerpich voetbanck
drie grote provisie winckelvaten; drie dito wat cleinder, tien dito noch wat cleinder; alle wel beschildert
[41r]
Een olyvatie met maties
twee serpentijn stenen potties met tinnen decksels daerop
drie dito met koperen decksels
twee grote verguldene kroegen tot El. Theriaca ende Metridatium
met verhevene houtene decksels daerop wel beschildert
Een glase kastie met 20 soo conserff als andere glasies
Een pleisterkastie met gedraeyde pylaren
ses viercantighde vergulden flessen met schroeven
twaleff vioel flessen soo groot als clein
13 botellies eenige met tinnen stopsels daerop
twee groote botellies
Een grote platte vles met een tappie daerin
vier conserff glasen
sestien glasies buyten t'kassie besonder[?]
vier gladde metalen gewichten
Een viercant kassie met medicijn gewicht ende een schaaltie daerin
verscheidene losse gewichties
drie ijseren spadels
Een dito koperen spadel
[41v]
twee witte albasterde mortierties
twee grote pockhouten gedraeyde stampers
twee dito cleine
Een roodt hart [= rood hert; ≠ huisnaam Wirdumerdijk Oz 11, nabij de Nieuwestad] op t'venster te setten met hoornen
twee raamties
Een hartshoorn voor de deur te hangen
Een klisteer in een koocker beslooten met twee clisteerkannen daerbij
Een grote tinnen trachter
vijff tinnen kanties
Een vuyrneus [= fornuis] op de stoepEen ijseren grote schaar op de toonbanck
Een seeff
Een groot snijmes op een plack vast
Een elants voet
Eenige rariteiten als visch ende anders
twee Ordonnantie haacken
Een koperen distilleerketel met een helm daerop
Een slangh van koper in een vat om te verkoelen
[42r]
Een chimise distileeroven met een ijseren deurtie daervoor
Een grote koperen becken
Een dito wat cleinder
Noch een cleintie
Een clein koperen vuyrneusie
Een schoone Decoctum keetel
Een houten pers met twee koperen platen
[42v]
Brieven
Een obl[igat]ie holdende tot laste van Sijke Jacobs wed. wijlen Rintie Sickes Albada ende ten profijte van Johannes Winter ter somma van ses ende twintich Cargls. in dato den 13en November 1680
Noch een uts. tot laste van Frouckien Arriens ende profijte als boven ter somma van vijfftich Cargls. in dato den 3en September 1683 met de intr[ess]en tot dato deses daerop te goede
Een obl[igat]ie in dato den 4en Februarij 1679 ten profijte als boven ende laste van de Lt. Maurice Nyhusen [= Nijenhuisen] ter somma van dartich Cargls.
[43r]
Op huyden den 18en Junij 1686 heeft de here Winter als geauthoriseerde curator in proemio deses gedacht ter secretarye geexhibeert seeckere staat van de profijtelijcke boeckschulden waaruyt gebleeck dat aldaar gevonden werden eenige posten daeraff volgens verclaringe van gedachte curator niets van te becomen staat soo door insolventheit der debiteuren als door de outheit des tijts gelevert, soo worden deselve alhier voorbij gegaan ende alleenlijck begonnen met het jaar van 1676 bij het coomen inwoonen van wijlen Johannes Winter in dese stadt ende bestaat als volcht
Uyt het lange boeck
1676 * Creske de breucksnijder debet 1-15-6
1677 * Sioerdt 3-10-6
fol. 105 1676 * Jacobus Wynia, doch banquerot gespeelt 7-17-
109 1676 * Andrys Caspers 10-3-14
1678 * Dnus. Molinaeus tot Leckum 9-7-
112 1678 * Nots. van Campen 5-14-
116 1679 * Johannes Jacobi in de Munkemuyrstraat 2-12-
117 1676 * Jan Jansen tot Garijp 3-9-
1679 * Jochum Gerbens tot Leckum 7-15-8
[43v]
119a 16.. * Cornelis melckboer in de Heerestraat 5-3-
1681 * De Mabonne op sijn camer 2- -
127b 1677 * Hendrick Memerts op t'Vliet 5-8-
130a 1678 * Dirck Jansen quacksalver 20-9-8
b 1677 * Bavius Sybema apotheecker 38-5-
133, 193 1678 * Mr. Symen Nanninghs 42-.-12
134a 1677 * Mr. Baders 2-19-
138a 1682 * Pyter Jochums proclamants dochter .-11-
139, 181 1678 * Mr. Jacob Cubaart op Amelant 7-4-8
153b 1677 * Mr. Ketel tot Wolvega 8-13-
158a 1678 * Mr. Petrus Fennema 5-12-
160a 1678 * Tiaardt Doeckes vrouw op t'Vliet 2-3-
163a 1678 * Uldrich Theunis vrouw in de Oosterstraat 1- -
164 1681 * Haringh Sickes dochter .-18-
1681 * Marten Martens in de Schrans 1-16-
1681 * Ate Esges op t'Vliet 1-6-
165a 1677 * De Mabonne van Glinstra 11-9-
b 1677 * Made de Roche 11-10-
b 1683 * Monsr. Caron ende dochter 3-2-
[44r]
167b 1679 * faandrich Swanenburgh 2-1-
b 16.. * de gerechtsscholtus Haarsma 2-19-
168a 1678 * Juffr. Helena Rosiers door Juffr. Velsen te betalen 8-8-8
169a 1682 * Monsr. Vluggers vrouw 1-5-
1682 * de luytenantsche Binck .-14-
175a 16.. * Mr. Augustinus Tytsma 33- -
182a 1683 * Harck Louwes schippes .-17-
1683 * Sickles vrouw Aaltie pottebackers knecht 2-8-
183a 1677 * Sioerdt Uylckes op t'Vliet 1-9-
1679 * Buwe Buwes op Snackerbuyren 2-19-
1679 * Claas Minses vrouw op t'Vliet .-16-8
184a 1679 * Siwerd Wytses op t'Hinxtewadt 3-11-
185a 16.. * Floris Jansen op t'Vliet 2-9-
b 1681 * Grietie de dochter van Hotse Jellema 7-6-
190b 1680 * Sioerdt Obbes cuyper op Hanenburgh 1-2-
191a 1678 * Juffr. ende Joncker Sytsma 37-7-
194b 1679 * Meinert Jans Stonebrincks swager 3-6-
198b 1680 * Aacht besteedsters dochter 1-14-
[44v]
199a 1681 * Fedde Jans vrouw op Hoeckster kerckhoff 1-9-
b 1680 * Poul Claas korffmakers knecht 1-7-
200b 1680 * Tietske Sickes de cepiers suster 5-2-
201a 1682 * Pytter Hansen op de Nieuwe buyren 8-13-
203b 1680 * De here Laelius Lycklama dochtertie 10-1-
204a 1684 * de oude Scheffers dochter 1- -
b 1682 * Margriet Lycklama dochter 6-18-
b 1683 * Aaltie Piers spelderwercker dochter 1-9-
203a 1671 * Jan Pyters Altena 48-18-
205a * Nots. Feickema 6-9-
b 1681 * Poulus haackmaker 3-11-
206a 1683 * majoorsche Nieukerck .-16-
b 1681 * de wannemaackers vrouw 1-1-
216b 1683 * Feicke Tubacksman 6-10-
217a 1681 * Jan Jansen cuyper 11-8-
219a 1681 * Spronghs off Brouwers wed. .-9-
b 1681 * Louw Verwers in de Poststraat 3-16-
b 1683 * Willem van Coeverden 8-4-
108b 1676 * Nanningh Ockma apoteker 16-13-8
[45r]
110a 1677 * Minne Michels naast Wygers 3- -
114a 1676 * Dr. Alexander Cup 1-13-
1677 * de apotheker Schouwen 12-17-
124b 1677 * Dirck Vigenburgh 3-4-
129a 1681 * Rienck Hylckes op t'Vliet 3-8-
133, 193 1678 * Mr. Symen Nanninghs 42- -12
152a 1680 * de Professor Schellekes 1-7-
195b 1682 * Sipke Pouls trompetters swager 6-12-
196b 1682 * Evert Jacobs tot Bilgaard 10-13-
223a 1682 * De here Douwe Carel van Unia rotmr. 5-1-
227b 1681 * Johannes Coehoorn tot Wyckel 2-9-
231a 1683 * Beernt ruyter alias trompetter 3-19-
1683 * Hendrick Barenborgh ruyter 9-13-
237a 1684 * Dr. Nauta advocaat 4-16-
Uyt het kladboeck
1676 * De La Grue[?] .-5-
[45v]
* ruyter Mathijs 1- -
* Hans Cray 1-4-
1680 * Jan van Emmelcamp .-7-
1a 1680 * Pyter Jeltes op de Thuynen .-12-
1b 1679 * Mr. Abraham Pyters op de Rijp 1-3-8
2a 1684 * Mr. Jan Muys .-15-
1677 * Hendrick Clasen in de Hopsack 11-16-
3a 1680 * hopman G. Echten 3-16-
5a 1684 * Mr. Johannes Bartou pasteibacker .-6-
13a 1682 * Mr. Jan chirurgijn op t'Vliet .-14-
21b 1684 * Claas Jansen dochter tot Jurwert 1-11-
1684 * Dioert Janssen tot Bergum 2-14-
1684 * Mr. Hendrick schroor in de Hooghstraat 1-2- ende 17 silveren knopen
22b 1684 * Haye vrouw Jisck tot Warraga .-13-
23a 1676 * Tiaardt Siercks geelgieter 2-2-
1676 * Pyter Hettes kamerbode 1-10-
1677 * Uylcke Bruyns Kuyck coetsier 2-6-
[46r]
1678 * Jan Slottie 1- -
23, 106 1679 * Albart turffdrager .-16-
1679 * Corporaal onder Colbe 3-7-
1680 * Juffr. Intes Raaens wed. .-19-
23a 1679 * Seerp Pyters tot Jelsum 1-12-
1680 * Johannes Schensma tot Groningen 1-15-
1680 * schoolmr. tot Leckum 1-5-
1680 * Jan Clasen Harlinger schipper .-14-
1680 * Hans Hendricks hoeffsmidt onder Kolb 1-18-
1680 * Tiaard Feyes te Leckum 1-1-
1680 * Pyter Cleys Visschers vrouw .-19-
1680 * Jacob Tilles vrouw 2-8-
1680 * Een huysman tot Warraga 3-2-
26b 1681 * Jan van Aanden[?] 17-15-
32a 1684 * Michiel trompetter 4-18-
33b 1684 * Nots. van Jever 1-3-
35a 1683 * Claas Tyepkes tot Oudkerck 5-3-
[46v]
37a 1685 * Hendrick Heerts mr. Iske knecht 2-5-
1685 * Johannes Sybes in de Sacramentstraat .-11-
39a 1686 * Jan Oncrab achter de Toelast 3-6-
40a 1685 * sects. Jansonius tot Furwert 2-4-
b 1681 * Jr. Ayta 9-10-
41a 1685 * Lt. Hamelton [= Hamilton] .-10-
42b 1683 * Mr. Brandenburgh 4-3-
45b 1682 * Beerent Wever tot Warraga .-19-
46a 1682 * Johannes Martens vrouw tot Oenkerck .-18-
51a 1684 * Abraham Hanenburgh 2-15-
1685 * Harmen Carels dochter op het Vliet .-16-
52a 1685 * Jochum Gerbens op Snackerbuyren 1-8-
57a 1683 * Tamboer van de capt. Besco 19-19-
59b 1684 * Schelte Scheltes sackdragers vrouw 5-12-
61a 1683 * Nots. Schellinger tot Balck 2- -
64b 1683 * Monsr. Meerbom [= Meerboom] tot Franeker 3-5-
68a 1684 * Mr. Hiskias Roelant tot Belcum 6-14-
70b 1683 * Jancke appelwijff 3-9-
[47r]
1683 * Jan guardenier van de heer Binnert Grovestins 1-3-
74a 1684 * Gatie Voort tot Sneeck 4-19-8
86a 1685 * Magdaleen hoedvercoopster over d'lange piep 8-9-
b 1685 * NN p[er] Dr. IJselstein in de Bollemansteegh 1-17-
87a 1679 * luytenantske Gravius 8-1-
1684 * Brand schipper 1-6-
1682 * Juffr. Teyens 2-16-
1679 * Jan Jacobs dochter op de Tuynen 1-5-
1679 * Marten in de Breedstraat 1-19-
1679 * Dirck Jelles op de Rijp 2- -
b 1684 * Emmelcamp Ruyter .-17-
1679 * Siouckien Tiaardts Jan bierdragers vrou .-10-
1680 * bijsitters vrouw tot Roordahusum .-5-
1679 * Jelle Joosten in de Toornstraat .-19-
1684 * Bastiaan Jouckes Bildijck 1-14-
88a 1679 * Dnus. Sibersma vrouw .-17-
1679 * Wyger Heins off sijn soon [geen bedrag]
Vide het vervolgh op fol. 164
[164r]
Vide het voorgaande van de beschrijvinge van wijlen Johannes Winter alwaar het op fol. 164 [moet zijn: fol. 47] is gelaten
1680 * Dirck Everts soontie op de sijl .-7-
1680 * Gosse Gerryts olde Bildzijl 1-2-
b 1684 * Arrien Douwes op Annabuyren 2-2-
1680 * Tabe Jilles soon tot Wartena .-18-
1682 * Abraham Jans huysvrouwe 2-3-
1680 * Thomas Wopkes op t'Bild 1-1-
1684 * Gerryt Jennes backer .-12-
1680 * D. Staphorstius 1-14-
89a 1681 * Douwe Iges guardenier 4-5-
1681 * Marten Gerbens bij Grouw 1-11-
1683 * Daam Beerts[?] tot Annabuyren 1- -
1681 * Otto sergeant tot Nauta boeckebinder 4-5-8
89a 1682 * Dieucke Meinerts op t'Vliet 2-6-
1684 * Reinuw Ubles op t'Vliet 8[?]-14-
[164v]
Cornelis Clasen huysman op t'Vliet .-13-
1682 * Mr. Egbert cleermaker 1-19-
1679 * Mr. Albart metselaar 2-10-
89b 1678 * Symen Aarns op t'Bildt .-10-
1682 * Abraham Janssen op t'Bildt .-13-
1682 * Teecke schippers soontie op t'Bildt .-14-
1684 * Jan Ophedens vrouw onder capt. Sloot 1-10-
1684 * Jelle backer tot Burum 1- -
1684 * Dnus. Ackema 1-11-
96a 1686 * s'Lants ammunitiehuys 33-14-8
103a 1685 * Philippus gardenier tot Cornjum .-13-
1685 * sects. van Laar van haar Hoocheit 1-19-
1685 * chirurgijn onder de guarde du corps .-17-
106 1676 * Jan Janssen bloemker 3-9-
1678 * Beernt Lindow wever 3-15-
1678 * Mayke in de Sacramentstraat 3-18-
1678 * Gerryt houtsagers vrouw .-12-
[165r]
Abusive hic, vide hierom
[165v]
[blanco]
[166r]
1679 * Albart turffdragers kint 1-4-
106b 1682 * Dnus. Abrahamus Baarsken tot Birdaard 1-5-8
1683 * Monsr. Vlugger door Dr. Kup 3-8-
1684 * de lt. Blombdel .-11-8
1684 * Jan Luytiens Antie muey[?] 1-9-
1684 * tot Frouckien Symens .-11-
1685 * Roche Bruyns knecht .-20-
107a 1685 * D. Brinck voor een schipper tot Beers .-12-
1685 * Harinxma meid tot Heegh .-10-
1685 * Mr. Pyter in de Korffmakerstraat .-14-
1685 * Pouls houtcoper knecht (:Jacob:) 1-1-
1685 * Lt. Kup 2-12-
1683 * Claas Minnes .-6-
1683 * Douwe Schaaps vrouw .-5-
1683 * de faandrich Haringa 1-4-
81, 82, 86 1683 * de apotheker Subach 26-5-
[166v]
Uyt het plat nieuw boeck
2a 1685 * G.H. van Camstra .-16-
3a 1685 * Claas korffmaker .-18-
3b 1684 * Trijntie Pouls trompetters snaar [= schoondochter] 3-2-
4a 1681 * Claas verver op t'Vliet 9-14-
4b 1685 * Sijke tot Bilgaardt 6-1-
5b 1682 * Marten Ronde 8-1-
1685 * Jan Dames stalman 11-18-
6b 1683 * Douwe Janssen Wartena 11-6-
7b 1679 * Dr. Henricus Popta 6-19-
12a 1685 * Mr. Asma chirurgijn 3-12-
1682 * Mr. Dorenbos onderwachtmr. 8-10-8
12b 1684 * Nots. Joh. Schouwen 5-15/
13a 1684 * Justus Hovius chirurgijn 18-5-
1678 * Jarich Pyters doodgraver 7-11-
14b 1683 * Lammert corporaalsvrouw 17- -
15a 1682 * Mr. Millant chirurgijn 35-2-
[167r]
15b 1686 * Nicolaus Faber chirurgijn in de Drachten 5-16-
17b 1683 * Jan cuyper over t'Landhuys 16-10-
18b 1683 * Dr. B. Sloterdijck 3-19-
19a 1684 * Samuel van den Bergh chirurgijn tot Nes 86-7-
20a 1683 * capt. de Besco 11-7-
21a 1684 * Wilgenraad de faandrich 7-7-
22b 1685 * Roeloff Stout doodgraver 11-13-
24b 1685 * Michiel Noe hellebardier 4-12-
26a 1685 * de apotheecker Royael 29-1-8
28a 1685 * Levinus Winter 29-3-12
30a 1680 * Claas Gaasma 27-19-
31b .... * Mr. Hoevenaar in t'weeshuys .-11-
32b 1684 * Dr. Harsma Dr. Buninghs swager 3-19-
33a 1684 * Dedtie Piers bij de Hoeckster poort 5-13-
1684 * Hubers[?] vrouw in de Harlinger kelder Schaverneck 1-12-
33b 1684 * Petrus Pruyssen 1-13-
34a 1683 * de wed. Pruyssen 7-13-
[167v]
1685 * Willem Jacob Oens kint .-11-
35a 1685 * de backer bij t'Schoenmakersperck 2-17-
1684 * de faandrich Salmuth 1-6-
36a 1685 * Lanoy de lt. van de guarde corps .-15-
1685 * Bruninga burgemr. tot Worcum 2-14-
* Dr. Kup 210- -
[168r]
Staat vorders te noteren dat bij Hester Wurst wed. wijlen Johannes Winter uyt de profijtelijcke boeckschulden staande in t'schuldboeck gequoteert sub foliis 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 16, 18, 22, 23, 24, 25, 29, 35 ter somma van vier hondert drie ende twintich ll. twee strs. in een, van t'weeshuys tot een hondert achtien ll. in een twede, kamerhuyren tot een hondert twee ende seventich ll. in een darde, wegens het opbeuren van een obl[igat]ie tot laste van Frouckien Arriens met 2 jaar intr[ess]en tot vijff ende vijfftich ll. hiervoren onder de profijtelijcke brieven ten inventario breder geexprimeert in een 4e ende eindel. wegens vercocht silver ter somma van twee hondert twee ende twintich Cargls. elff strs. in een vijffde partije ende alsoo tesamen de somma van negen hondert negentich Cargls. twaleff strs. uytmaackende naa haar wijlen mans overlijden ende voor het perfecteren deses is opgebeurt ende ontvangen, welcke posten welgemelte wed. volgens handschrift onder de here Winter berichtende aangenomen heeft te verantwoorden, t'welcke alhier dient voor memorie.
[einde]
>> begin
Waar de apotheek van Johannes Winter gevestigd was blijkt uit een akte in het groot consentboek van Leeuwarden d.d. 17 febr. 1686, HCL inv.nr. 3641 (oud ee-27) 252v-253r: Tierck Rinnerts Geringa tot Doccum [e.a. ...] verclaren in 't openbaer aen de meestbiedende bij strijckgelt vercoft [...] te hebben [...] aen de nots. Joannes Bentingh ende Maria Hintinga echteluyden binnen Leuwarden seeckere heerlijcke ende voortreffel. groote huysinge, staende in de St. Jacobstraet, binnen voors. steede Leuwarden, de Toelast genaemt, wordende bij de wed. van wijl. de apothequer Winter als huyrderse bewoont, sijnde voorsien met verscheyden groote beneden ende boven-camers, solderingen, achterhuysingen, keuckens, put, twee backen, groote kelder, thuyn, plaets cum annexis ende vordere huysingen meer [...] hebbende de gemeene straet ten Oosten, Dr. Botma ten Westen, mevrouw Schepper ten Zuyden, ende Jan Folckerts cum fratre ten Noorden, hebbende twee vrije uytgangen, soo op 't Heerenwaltie als in Maria Jansstraet [...] voor de somma van acht ende dartigh hondert goltgls. [...] stellende de echtel. copers in de leedige, reale ende actuale possessie [...] Actum Leuwarden den 17en Feb. 1686. [...] Op welcke coop &c. Actum den 21en Jan.rij 1687.Voor de bouw van dit pand (nu St. Jacobsstraat 13) had boekhandelaar Dirck Alberts in 1635 opdracht gegeven. Al in 1645 heeft hij het weer moeten verkopen. De Toelast had het pand als huisnaam gekregen toen het gebruikt werd als herberg (1666). Een vast uithangteken heeft apotheker Johannes Winter niet gehad: hij zette ter herkenning een rood hert achter een raam op de vensterbank en/of hing een hertshoorn boven de deur.
>> begin