>> HOMEpage

Latijnse scholen in Friesland
Rectoren en conrectoren

Bron: P. van Tuinen, SALUS IUVENTUTIS SUPREMA LEX - Het Welvaren der Jeugd de hoogste Wet - De Friese Latijnse scholen 1588-1699, Harlingen 2020
Internetuitgave in een deels sorteerbare tabel: M.H.H. Engels, februari 2021
Naamlijst met instemming van de auteur ontleend aan Caput IV, p. 175-268
Het zeer informatieve en rijk geïllustreerde 330 bladzijden (A4) tellende boek met een gedetailleerde inhoudsopgave en een register van persoonsnamen - een eigen uitgave door Piter van Tuinen - is te bestellen bij de auteur (p.van.tuinen@hetnet.nl).


Kollum
Joure
IJlst
Sloten
Hindeloopen
Staveren
Workum
Bolsward
Dokkum
Harlingen
Franeker
Sneek
Leeuwarden


plaatsrector/
conrector
voornaamachternaam/
patroniem
periode
Kollum rectorDouweWyllems1576 voor december
KollumrectorHeroOttonides-1607-1642-
KollumrectorMattheusUconis-1644-1660-
KollumrectorHesselSchuiringa1664-1671
KollumrectorRudolfRitsma1708-1728
KollumrectorJohannesRitsma1728-1744
KollumrectorAnniusAbrahami1744-1787
KollumrectorJohannes PetrusBruinwold Riedel1789-1843
Joure rectorS.Scotus1593-1601?
JourerectorRegneri(i)Scholtetus1601-1606?
JourerectorCarolusCrantz-1606-1623
JourerectorTietgerusRuwardi1623-1628
JourerectorCarolusCrantz1629-1645
JourerectorGelliusAcronius1646-1647
JourerectorPaulusJohannis1647-1656
JourerectorJacobusKeverling1656-1679
JourerectorFranciscusBruinas1680-1682
JourerectorRegnerusMolen, van der1686-1692
JourerectorHenricusEngeling1692-1712
JourerectorPetrusHilarides1723-1734-
JourerectorJohannes MartinusVos1746-1785
JourerectorGerbrandus PetriBruining1785
JourerectorJohannes Bern.Loenen, van1793-1810
JourerectorPetrusKoumans Brouwer1818-1825
JourerectorJan JarigsWassenaar1826-1861
IJlst rectorOttoSchuilinge1816-1819
IJlstrectorRutgerRodenburg1819-1843
Sloten rectorWilhelmusScharemius1591-1594
SlotenrectorBuwe JacobsScotanus1594-1596
SlotenrectorFrans/FranciscusFransz/Francisci1596-1603
SlotenrectorGabriëlHase, de1604
SlotenrectorHarmen/Harmannus
Gerritsz/Gerardi1604-1608
SlotenrectorSamuel GoviusSchotie1608-1609
SlotenrectorObertusFoppii (Miederhuis)1610-1614
SlotenrectorJoannes AlbertiHattemius1614-1616
SlotenrectorYpe/Epeus Lolles/Lollii
Adama1616-1621
SlotenrectorDaniël CaerlNeander1621-1624
SlotenrectorAlbertusEduardi1624-1636
SlotenrectorLaurentiusHuberti (Garripeus)1637-1641
SlotenrectorBernardus JohannisGaerman1641-1654
SlotenrectorHoarius (Horatius)Titema1656-1674
SlotenrectorLudovicusMarees1674-1710
SlotenrectorJohannesFerté, de la
1711-1751
SlotenrectorArnoldusBraunius1751-1789
SlotenrectorHenricusMuntingh1790-1797
SlotenrectorJanDobelman1806-1820
Hindeloopen rectorRochusJohannis1608-1611
HindeloopenrectorHansoniusHuss1632-1633 en 1638
HindeloopenrectorNicolausHilarius/Hilarides1650-1670
HindeloopenrectorJohannesHilarides1671-1681
HindeloopenrectorTheodorusKlinkenberg1682-1686
HindeloopenrectorLiviusGroenia1686-1687
HindeloopenrectorPetrusVomelius1687-1700
HindeloopenrectorJohannesVomelius1700-1724
HindeloopenrectorIJsbrand EilhardiHarkenroth1724-1725
HindeloopenrectorHansoLemstra1726-1728
HindeloopenrectorJohannes WibrandiWigersma1729-1736
HindeloopenrectorLiviusAntonides1737-1749
HindeloopenrectorNicolausSchiere1750-1753
HindeloopenrectorJacobusCramer1754-1788
HindeloopenrectorWillem EliasChatin1789-1792
HindeloopenrectorBouweRingnalda1792-1794
HindeloopenrectorPhilippusSpecht Grijp1809-1811
HindeloopenrectorHoratius AbrahamsFerf1813-1850
Staveren rectorFrans Mauritsz.Stans1595-1596
StaverenrectorNicolausDitius1628-1640
StaverenrectorAntoniusVerbeeck1640-1647
StaverenrectorAggaeusGellii1647-1649
StaverenrectorGisbartBentinck1649-1667
StaverenrectorTheodorusNoordbergen1667
StaverenrectorTetmannusEijkema1667-1698
StaverenrectorGelliusSuidstrand1698-1706
StaverenrectorJohanScheif1706-1730
StaverenrectorPetrusNoordbeek1731-1734
StaverenrectorJacobusHempenius1734-1737
StaverenrectorJohannes AlbertusVerschouw1737-1743
StaverenrectorRinsoIdema1745-1757
StaverenrectorCarelLimbergen1759-1786
StaverenrectorEelcoTinga1786-1791
StaverenrectorJohannes HenricusRegenbogen1791-1797
StaverenrectorStephanusHanewinckel1811-1818
StaverenrectorPaulusVelden, van1818-1821
StaverenrectorHenricus DominicusStruiving1821-1824
StaverenrectorDavid GeorgeMackay1825-1858
Workum rectorFrans Mauritsz.Stans- 1590-1595 en 1596-1607 -?
WorkumrectorPierius/PierJetzonis/Jetses- 1614-?
WorkumrectorMichiel Jansz.Amerimni- 1615-1619-?
WorkumrectorTiberiusAlbada- 1620-1623?
WorkumrectorJacobusVermeulen1623-1627
WorkumrectorGerlacusBuwama1627-1631 -?
WorkumrectorAllardHartveld1633-1634
WorkumrectorHarperusWibingha1634-1635
WorkumrectorAllardusJacobi1638-1645
WorkumrectorJustusScaevola1645-1647
WorkumrectorGelliusAcronius1647-1649
WorkumrectorAllardusStaphorstius1649-1653
WorkumrectorJohannes NanniusFaber1653-1664
WorkumrectorValeriusHitsma1664-1668
WorkumrectorJacobusBos1668-1700
WorkumrectorAbdiasJanssonius1700-1704
WorkumrectorJohannesJorna1704-1711
WorkumrectorBernardLemstra van der Molen1711-1716
WorkumrectorFranciscusHuisen, van1716-1727
WorkumrectorBaviusHeineman1727-1731
WorkumrectorBernardusLemstra1731-1775
Workumrector voor de helft
PetrusHoekema1776-1789
Workum
rector voor de helftPibo
Odolphi
1776-1787
Workumrector voor de helftJohannesBulthuis1790-1791
Workum
rector voor de helftWillem
Koers
1789-1792
Workumrector voor de helftWillemChatin1792-1804
Workum
rector voor de helftSibe
Andringa, van
1792-1816
Workumrector voor de helftMeinardusMeinders1804-1817
Workum
rector voor de helftAndringa)
Sibe van)
1804-1817)
WorkumrectorLambertus MartensBoer, de1817-1844
WorkumconrectorKlaasJansz.1662-1663
WorkumconrectorNicolausWismer1663-1671
WorkumconrectorAmbrosiusHylckama1672-1687
WorkumconrectorLiviusGroenia1687-1701
WorkumconrectorKeimpeBos1701-1708
Bolsward rectorWibrandusHallumensis1553-1558
BolswardrectorJoannesFungerus1584-1588/9
BolswardrectorRombertusSuffridus (Orinus)1589-1592
BolswardrectorSibrandusMensonis1592-1609
BolswardrectorHenricusAntonides(v.d.Linden)1609-1652
BolswardrectorHermannusWesselius1652-1654
BolswardrectorNolliusHajonides1654-1658
BolswardrectorJacobusTiberii1658-1696
BolswardrectorJoannes PaulusGaillard1696-1697
BolswardrectorJacobusKiesinga1697-1699
BolswardrectorJohannesHilarides1699-1725
BolswardrectorJohannesStellingwerf1725-1752
BolswardrectorPetrusAgema1752-1771
BolswardrectorJarichiusEelcoma1771-1805
BolswardrectorPaulus MattiasKesler1805-1808
BolswardrectorSijtze WillemSchippers1817-1824
BolswardrectorGeertHamming1824-1871
BolswardconrectorJanBibliopegus [boekbinder]
-1592-
BolswardconrectorLaesDoytyen-1600-
BolswardconrectorSiricusSuffridi1603-1615
BolswardconrectorFredericusStellingwerf1615-1618
BolswardconrectorPetrus SybrandtsBaardt1619-1621/2
BolswardconrectorJacobusMartini1622-1627
BolswardconrectorRenatusSiccama1627-1637
BolswardconrectorJohanMalen, van der
1637-1641
BolswardconrectorFredericusReinalda1641-1655
BolswardconrectorSimon AntonidesHonorides1655-1659
BolswardconrectorPetrusKingma1659-1665
BolswardconrectorInsoMensonides1665-1667
BolswardconrectorHenricusPetri1667-1688
BolswardconrectorSaecoSaeckens1688-1700
BolswardconrectorRinsoAbbema1700-1706
BolswardconrectorJohannesStellingwerf1706-1725
Dokkum rectorAlardusAuletius-1585-1587
DokkumrectorStephanus UbeliSchoning1587-1627
DokkumrectorTobiasGutberleth1628-1638
DokkumrectorTammoOosterzee1638-1641
DokkumrectorJohanMalen, van der
1641-1650
DokkumrectorHenricusAdriani1650-1656
DokkumrectorGelliusAmama1656-1665
DokkumrectorCasparusWesling1665-1669
DokkumrectorEmo LuciusAeldrichs1670-1671
DokkumrectorHermannusHachtingius1671-1673
DokkumrectorWilhelmusWilhelmi1673-1674
DokkumrectorHenricusKeiler1674-1677
DokkumrectorAntoniusLambergen1677-1712
DokkumrectorPetrusSavois1712-1730
DokkumrectorLaurensCraemer1730-1738
DokkumrectorJohannes HermannusMuller1738-1776
DokkumrectorJohannes AdamNodell1776-1780
DokkumrectorRicheusOmmeren, van1780
DokkumrectorJan WillemCrane, de
1780-1788
DokkumrectorEcco NicolaasEpkema1788-1789
DokkumrectorBoccoSlothouwer1789-1795
DokkumrectorJohannesVisscher1796
DokkumrectorIsaacVerweij1797-1798
DokkumrectorG.Wolters1798-1804
DokkumrectorPetrusHofman Peerlkamp1804-1816
DokkumrectorKlaasStort1817-1832
DokkumrectorJ.H.Warren1832-1853
DokkumrectorReinhardKruizinga Hohman1854-1879
DokkumconrectorHilariusSibrandi1588-1596
DokkumconrectorBoetiusLudolphi1596-1606
DokkumconrectorPaulusArcerius1606-1609
DokkumconrectorPetrusArcerius1609-1621
DokkumconrectorEpeusAdama1622-1630
DokkumconrectorTammoOosterzee1631-1638
DokkumconrectorWillemKiers1638-1644
DokkumconrectorDominicusGauma1644-1656
DokkumconrectorNicolausHachtingius1656-1659
DokkumconrectorJelgerusHenrici1659-1681
DokkumconrectorJohannesHilarides1681-1699
DokkumconrectorPetrusTegerius1699-1700
DokkumconrectorPetrusSteenwijk1700-1711
DokkumconrectorHilkiaHilarides1711-1714
DokkumconrectorAndreasSalmasius1714-1721
DokkumconrectorJohannesRooswinkel1721-1728
DokkumconrectorLucas JohannesSpandau1729-1734
DokkumconrectorJeremias Henr.Engelingh1734-1757
DokkumconrectorJohannesPenijn, de1757-1760
DokkumconrectorEngelMinnen, van1760-1764
DokkumconrectorJohannesSjaerda1764-1795
DokkumconrectorJohannesLodema1795-1798
DokkumconrectorD.K.L.Zimmerman1799-1802
DokkumconrectorDavidDekker1802-1806
DokkumconrectorJacobusLubach1807-1816
Harlingen rectorScoltetusca.1580-1587
HarlingenrectorRombertusSuffridus1592-1618
HarlingenrectorFeye Bauesz.Gabbema1618-1621
HarlingenrectorPetrusArcerius1621-1622
HarlingenrectorHugoPetri1622-1628
HarlingenrectorMartinusWybinga1628-1632
HarlingenrectorReinerusNeuhusius1632-1638
HarlingenrectorOlphardus HenriciBelida1638-1671
HarlingenrectorEmo LuciusAeldrichs1671-1690
HarlingenrectorIsacusValckenaer1690-1692
HarlingenrectorCarolus AndreasDijker1692-1699
HarlingenrectorCorneliusThiell, van1699-1724
HarlingenrectorGeorgius Christoph.Schoonveld1724-1726
HarlingenrectorJohannes Christoph.Struchtmeijer1726-1728
HarlingenrectorYsbrand EelhardHarkenroth1728-1760
HarlingenrectorGijsbertKoen1760-1762
HarlingenrectorValentinusSlothouwer1762-1764
HarlingenrectorJacobusTerpstra1765-1768
HarlingenrectorYnzoBottinga1768-1800
HarlingenrectorPetrusGreydanus1800-1829
HarlingenrectorJohannes Henricus Arn.Weijtingh1830-1853
HarlingenrectorC.J.Lussanet de la de Sablonière, de
1853-1868
HarlingenconrectorWilhelmusScharemius1594-1619
HarlingenconrectorJohannes AdolphiFaber1619-1635
HarlingenconrectorOlphardus HenriciBelida1635-1638
HarlingenconrectorAnniusTheodori1638-1650
HarlingenconrectorFranciscus PetriWomelius1650-1653
HarlingenconrectorChristianusHeidelman1653-1657
HarlingenconrectorHarmannusSapaeides1657-1664
HarlingenconrectorBouritius OlphardiBelida1664-1669
HarlingenconrectorFolkerusNauta1669-1680
HarlingenconrectorSimon SiboldiBeeltsma1681-1701
HarlingenconrectorYgoBaars, de1701-1707
HarlingenconrectorMichaëlWassenaar1707-1735
HarlingenconrectorHenricusNieuwaard1736-1737
HarlingenconrectorErnestus EphraïmBergen, van
1738-1740
HarlingenconrectorChristianus GottliebSchulze1740-1752
HarlingenconrectorJohan PaulusSchuier1752-1792
HarlingenconrectorPetrusGreydanus1792-1800
HarlingenconrectorWilhelmusTerpstra1800-1802
HarlingenconrectorJohannesStroband1802-1811
HarlingenconrectorB.Broek van Dijk, van1816-1817
HarlingenconrectorJan DirksAnkringa1817-1819
HarlingenconrectorP.A.Waardenburg1819-1827
HarlingenconrectorJohannes Henr. Arn.Weijtingh1827-1830
HarlingenconrectorJan GerhardusOttema1830-1834
Franeker rectorJacob Roelofsz.Dalenus1545-1568
FranekerrectorJohannesArcerius Theodoretus1568-1571
FranekerrectorTheodorusMantegum1571-1607
FranekerrectorJoannesFungerus1607-1612
FranekerrectorWibrandusRevius1612-1647
FranekerrectorJoannesHypstetus1648-1650
FranekerrectorMichaëlWolpherdus1650-1655
FranekerrectorBalthasarBekker1655-1657
FranekerrectorJacobusBuma1658-1670
FranekerrectorJohannesSchotanus a Sterringa1670-1678
FranekerrectorJacobusRhenferd1678-1680
FranekerrectorHectorReichenbach1680-1720
FranekerrectorCornelis DouwesTerpstra1720-1740
FranekerrectorErnestus EphraimBergen, van
1740-1750
FranekerrectorCorneliusVogelsangh1750-1771
FranekerrectorGerardusCouperus1771-1776
FranekerrectorHermannusBosscha1776-1780
FranekerrectorHenricus PietersWaardenburg1780-1792
FranekerrectorCaspar JohanWenkebach1792-1795
FranekerrectorFrederik EverhardTurr1795-1797
FranekerrectorJohannes HenricusRegenbogen1797-1798
FranekerrectorIsaacVerwey1798-1802
FranekerrectorHieronymusWassenberg1803-1824
FranekerrectorSytze WillemSchippers1824
FranekerrectorGerardWieringen Borski, van1825-1829
FranekerrectorPetrus Henricus Ferd.Junius1829-1868
FranekerconrectorIdsardusNicolaï1586-1589
FranekerconrectorJohannesJoachimi1589-1596
FranekerconrectorVibrandusPetraeus1596-1600
FranekerconrectorHieronymusWijaerda1600-1604
FranekerconrectorSimonBernardi1604-1625
FranekerconrectorAemiliusWijaerda1625-1670
FranekerconrectorWerner WilhelmusCancrinus1670-1680
FranekerconrectorAggeEidsma1680-1684
FranekerconrectorSixtusGreydanus1684-1698
FranekerconrectorPetrusNicolaides1698-1701
FranekerconrectorTobiasGutberleth jr.1701-1703
FranekerconrectorHero Jacobsz.Sibranda1703-1708
FranekerconrectorGodefridus PetrusAdama1708-1717
FranekerconrectorCornelis DouwesTerpstra1717-1720
FranekerconrectorArnoldusReijger, de1720-1738
FranekerconrectorOdolphusPetri1738-1745
FranekerconrectorCorneliusVogelsangh1745-1750
FranekerconrectorHenricusAdama1750-1753
FranekerconrectorSimonNauta1753-1760
FranekerconrectorEverwinusDrabbe1760-1799
FranekerconrectorArentDuijden, van1799-1805
FranekerconrectorPetrusRomar1805-1812
FranekerconrectorPieter Hendrik AlbertZillesen1821-1822
FranekerconrectorAdrianus Catharinus G.
Vermeulen1822-1823
FranekerconrectorGerardWieringen Borski, van1823-1825
FranekerconrectorJacobusTerpstra1825-1826
FranekerconrectorAntoniusHirschig1826-1827
FranekerconrectorFrans HendrikBurghgraaf1827-1845
Sneek rectorHendrikGeldorpius1546-1550
SneekrectorClaesJanse-1561-
SneekrectorTheophilusRobbema-1582-
SneekrectorBalthasar HydoraeusArnemii1583-1584
SneekrectorJoannesHillebrands1585-1586
SneekrectorRombertus SuffridusBergamus1586-1589
SneekrectorMelchiorClant1589-1592
SneekrectorJacobusAdamaeus1592-1602
SneekrectorTheodorusLeontius1602-1609
SneekrectorPaulusArcerius1609-1614
SneekrectorDaniëlJohannis1614-1618
SneekrectorFrederikStellingwerf1618-1622
SneekrectorPetrusMoll1623-1647
SneekrectorJustusScaevola1647-1652
SneekrectorWilhelmusMarck, a1653-1667
SneekrectorGualterus JohannesSteentilla1668-1689
SneekrectorIsacusValckenaer1689-1690
SneekrectorMaeviusPollius1690-1695
SneekrectorArnoldusMartini-1695-
SneekrectorFranciscus HenricusGulichius1695-1701
SneekrectorJohannesDoijtsma1701-1708
SneekrectorWatsoDoijtsma1708-1720
SneekrectorSibrandusWiaarda1720-1756
SneekrectorAntoniusRooij, de1757-1764
SneekrectorJohannesSterk1774-1777
SneekrectorJohannes Willemsz.Druten, van
1793-1817
SneekrectorHendrikAmersfoordt1818-1843
SneekrectorPetrus JacobusCosterus1843-1862
SneekrectorEugeniusMehler1862-1871
SneekrectorAdriaan GerardKok1871-1878
SneekconrectorJanPetri1582-1585
SneekconrectorMr.Rombert-1586-
SneekconrectorMr.Hendrik-1587-
SneekconrectorWillemBaudartius1589-1590
SneekconrectorGosuinusGeldorpius1591-1597
SneekconrectorJohannesJelmeri1600-1603
SneekconrectorMartinusLauermannus1603-1605
SneekconrectorHendrik HermanniLuinga1605-1622
SneekconrectorTacoGellii1622-1625
SneekconrectorLambertusVelsen, a1625-1656
SneekconrectorPaulusJohannis1656-1668
SneekconrectorJohannesJansonius1668-1676
SneekconrectorJohannesSteenhovius1676-16/78
SneekconrectorAndriesPama1678-1682
SneekconrectorFranciscusBrunas1682-169/
SneekconrectorMartinusSwarte1697-1703
SneekconrectorJohannesVogelsang1703-1/07
SneekconrectorWatsoDoijtsma1707-1708
SneekconrectorSibrandusWiaarda1708-1720
Sneekconrector (praeceptor)Th.Couperus1729-1756
Sneekconrector (praec.)F.B.Hassieur1757-1760
Sneekconrector (vice-rector)M.O.
Haan, de
1765-1773
SneekconrectorJohannes Jac.Juneman1773-1775
SneekconrectorBernardusKlein1775-1789
SneekconrectorLeendert P.
Ouwersloot1847-1878
Leeuwarden rectorHendrikGeldorpius1550-1555
LeeuwardenrectorLudovicusGratema1555-1558
LeeuwardenrectorWibrandusHallumensis1558-1566
LeeuwardenrectorAlbertWillems-1566
LeeuwardenrectorJohannes GulielmusVelsius-1575
LeeuwardenrectorFungerJansz.1576-1580
LeeuwardenrectorWibrandusHallumensis1580-1588/89
LeeuwardenrectorJoannesFungerus1588/89-1607
LeeuwardenrectorEdoNeuhusius1607-1638
LeeuwardenrectorNicolausMulerius1608-1614
LeeuwardenrectorHenricusKolde1638-1652
LeeuwardenrectorTobiasGutberleth1652-1662
LeeuwardenrectorCasparRhomberg1663-1691
LeeuwardenrectorSamuelMunckerus1691-1697
LeeuwardenrectorIsaacValckenaer1697-1719
LeeuwardenrectorMaeviusPollius1719-1726
LeeuwardenrectorGeorgius Christoph.Schoonveld1726-1733
LeeuwardenrectorJohannesBalck1733-1750
LeeuwardenrectorHildebrandAndela1751-1755
LeeuwardenrectorJohannesPierson1755-1759
LeeuwardenrectorHenricus JohannesArntzenius1759-1763
LeeuwardenrectorMeinardusTydeman1763-1764
LeeuwardenrectorValentinusSlothouwer1765-1821
LeeuwardenrectorGerardusReinkinghius1796-1799
LeeuwardenrectorAlexanderBake1822-1838
LeeuwardenrectorJoannes Cornelius GerardusBoot1839-1851
LeeuwardenrectorCornelius MarinusFrancken1852-1856
LeeuwardenrectorDavid CorneliusPleyte1856-1879
LeeuwardenconrectorFungerJansz.1562-
LeeuwardenconrectorRuurdGerkes1576-1580
LeeuwardenconrectorFungerJansz.-1580
LeeuwardenconrectorHaio PiersWinsemius1580-159x
LeeuwardenconrectorTheodorusLauermannus159x-1618
LeeuwardenconrectorJohannesHachting1619-1622
LeeuwardenconrectorPetrusHartman1622-1624
LeeuwardenconrectorHenricusKolde1624-1638
LeeuwardenconrectorTobiasGutberleth1638-1652
LeeuwardenconrectorJustusScaevola1653-1678
LeeuwardenconrectorJohannesSteenhovius1678-1697
LeeuwardenconrectorIbertusFennema1697-1701
LeeuwardenconrectorPetrusNicolaides1701-1713
LeeuwardenconrectorPetrusHouten, van1713-1719
LeeuwardenconrectorHildebrandAndela1720-1751
LeeuwardenconrectorChristianus GottliebSchulze1752-1755
LeeuwardenconrectorJelleFaber1756-1765
LeeuwardenconrectorJoannesSnoek1765-1783
LeeuwardenconrectorGerardus TetardusSuringar1783-1796
LeeuwardenconrectorOtto JohannesHobbema1796-1799
LeeuwardenconrectorJacobusSlothouwer1806-1834
LeeuwardenconrectorJan DirksAnkringa1834-1855
LeeuwardenconrectorJan GerhardusOttema1855-1872

>> begin

INHOUD

Voorwoord : Posteritati - 10
Caput I : Paidia in Frisia - 11
1. De droom van Edo Neuhusius - 11
2. Wumkes en daarna: historiografische inleiding - 12
3. Tussen Ratio en Oratio: eerste verkenning - 16
De twaalf Friese scholen - 18
Meesters, leerlingen en gebouwen - 20
1607-1638-1665 - 23
School, Latijn en maatschappij - 24
4. Schola Latina Frisica: zes aspecten uitgelicht - 26
a. Latijnse stadscultuur - 26
b. Bestuur - 28
De Scholarchen
c. Externe invloed - 29
Gedeputeerde Staten
De Academie en haar curatoren
De provinciale synode
De stadhouder
d. Personeel - 32
e. Hoe groot waren de Latijnse scholen? - 33
f. Fries accent? - 36
Conclusie - 37
Bijlage : Gegevens over pensies van scholieren (1592-1646) - 40
Noten - 40
Caput II : De recta educatione I (doelstelling) - 46
A. Joannes Fungerus: imitatio - 46
Vita Fungeri - 46
Van Leeuwarden naar Leuven - 46
Willem Canter - 47
Diaeta Canteri - 48
Terug in patria - 48
Een nieuw netwerk - 49
Bolsward en Leeuwarden - 51
Franeker - 52
De geleerde: lof en kritiek - 53
Jacobus Adamaeus en Fungerus - 54
Fungerus' recta educatio - 55
Imitatio - 55
De Puerorum Disciplina et Recta Educatione - 55
De ideale leerling en leraar - 57
Besluit - 58
Bijlagen - 60
1. Opera Joannis Fungeri - 60
2. Veilingcatalogus van Fungerus' bibliotheek (1613) - 61
3. Titels van de capita van De Puerorum Disciplina et Recta Educatione - 61
B. Edo Neuhusius: vocatio - 62
Vita Edonis - 62
Een wandelende rector en zijn roeping - 62
Leeuwarder benoemingspolitiek: Neuhusius en Mulerius - 64
The right man in the right place - 66
De rector onder vuur - 68
Een eigen grammatica - 70
Neuhusius' netwerk - 71
Neuhusius' recta educatio - 72
Theatrum Ingenii Humani en Gymnasium Eloquentiae - 73
Besluit - 75
Bijlagen - 76
1. Opera Edonis Neuhusii - 76
2. Titels van de hoofdstukken van Theatrum Ingenii Humani - 77
C. Reinerus Neuhusius: eloquentia - 78
Vita Reineri - 78
Van Alkmaar begint de victorie - 78
Leeuwarden en Franeker - 80
Retour Frankrijk - 82
Harlingen, rector aan zee - 83
Reinerus' recta educatio - 85
Portret van een ideale onderwijsman - 85
Een apologie - 85
Kolde's lof van de school - 87
Besluit - 89
Bijlagen - 92
1. Opera Reineri Neuhusii - 92
2. Nomenclatura van de leerlingen die in Alkmaar in de kost waren (1638-1677) 92
D. Johannes Hilarides: translatio - 94
Hilarides' vita - 94
Dokkum: de publicerende boekhandelaar - 95
Bolsward: rector met conflicten - 96
Hilarides' recta educatio - 98
1. De Nepos-vertaling uit 1686 - 98
2. De Phaedrus-vertaling uit 1694 - 100
3. De Oratio Inauguralis in Bolsward (1699) - 102
4. Mysterium Docendi Latinum (1722) - 106
Besluit: de paradoxen van een woelige rector - 106
Bijlagen - 108
1. Geschriften van Hilarides met betrekking tot het onderwijs - 108
2. Uit de brief van Jacobus Steenwijk aan Hilarides (22 februari 1703) - 109
3. "Groove Baldaadigheit van de Conrector aan de Rector gepleegd" (1723) 110
4. Recensie van Hilarides' pedagogische ideeën (Boekzaal, zomer 1705) - 110
Conclusie - 111
Noten - 112
Caput III : De recta educatione II (inhoud, methode, regelgeving) - 124
1. Inleiding - 124
2. Vier typerende momenten: 1588, 1638, 1662/1668/1672 en 1702 - 128
De Ratio van 1588 - 128
Leeuwarden (1638) - 132
Dokkum (1662) - 135
Harlingen (1668 en 1672) - 135
Leeuwarden (1702) - 136
3. Organisatie - 140
1. Promoties - 140
2. Feriae - 140
3. Extranei - 141
4. Minerval - 141
5. Privé- of bijscholen - 142
6. Preces - 142
Tabel 1: overzicht van het aantal klassen, leraren en lesuren en de vrije dagen en vakantieweken in de Friese schoolwetten - 143
4. Plichten, verboden en straffen voor leerlingen en leraren - 144
Verboden en plichten voor de leerlingen - 144
De plichten van de leraren - 145
De taak van de rector - 146
Tabel 2: overzicht van de in de wetten genoemde Notae en de straffen - 147
5. Vakken en auteurs - 148
Grammatica en beginnersboekjes - 149
Auteurs - 149
Grieks - 150
Logica - 151
Retorica - 151
Tabel 3: overzicht van de schoolboeken voor Latijn, Grieks, logica en retorica en naslagwerken - 152
Hebreeuws - 154
Muziek - 154
Schrijfles - 155
Arithmetica - 155
Godsdienstlessen - 156
Tabel 4: lesroosters Leeuwarden (1588,1638,1702), Sneek (1622) en Dokkum (1662) 156
Tabel 5: aantal lesuren per vak in Leeuwarden (1588,1638,1702) en Dokkum (1662) 158
6. Didactiek en lesmethodes - 158
1. Memoriseren - 161
2. Repeteren - 161
3. De verschillende exercitia - 161
a. thema, argument, versio en epistola - 162
b. poëzie - 162
c. improvisatie - 163
d. declamatio - 163
e. disputatio - 164
4. Wedijver - 164
5. Hulpmiddelen - 165
Epiloog - 165
Conclusie - 166
Bijlagen - 166
1. Lijst van de Friese schoolwetten en lessentabellen (1584-1792) - 166
2. Onderlinge afhankelijkheid van de Friese schoolwetten - 167
3. In Friesland uitgegeven of door Friezen geschreven schoolboeken (1584-1783) - 167
4. Uit de boedelinventaris van een Harlinger boekhandelaar (1682) - 170
5. Friese rectorale redes (1607-1804) - 171
Noten - 173
Caput IV : De afzonderlijke scholen - 175
Kollum - 175
Joure - 178
IJlst - 183
Sloten - 185
Hindeloopen - 189
Staveren - 193
Workum - 197
Bolsward - 203
Dokkum - 211
Harlingen - 222
Franeker - 234
Sneek - 245
Leeuwarden - 255
Tabel I : Eerste inschrijving van studenten uit de Friese Latijnse scholen in de vijf Nedelandse universiteiten in decennia (1586-1699) - 269
Caput V : Groepsportret van 169 Friese rectoren en conrectoren 1588-1699 - 270
I. Alfabetische lijst van 169 rectoren en conrectoren van de Friese Latijnse scholen (1588-1699) - 270
II. De rectoren en conrectoren: meerdere standplaatsen - 273
III. Het promotiepatroon van rectoren, conrectoren en praeceptoren in Friesland(1588-1699), vervolgcarrière per afleverende school - 274
IV. Gegevens over 112 rectoren in Friese Latijnse scholen (1588-1699) - 275
V. Gegevens over 72 conrectoren in Friese Latijnse scholen (1588-1699) - 277
VI. De vijf benoemingsprofielen van de rectoren - 280
VII. Benoeming van conrectoren - 281
VIII Benoemen en afzetten - 283
IX. Salaris en emolumenten - 284
X. Enige sociale en culturele aspecten - 284
a. familiebetrekkingen - 284
b. banden met predikanten en hoogleraren - 285
c. sociale positie en welstand - 286
d. geleerdheid - 287
e. contacten en beeldvorming - 288
XI. Besluit: terug naar Paidia - 289
Noten 290
Tabel II : gegevens over de 112 rectoren op Friese scholen 1588-1699
Tabel III : gegevens over de 72 conrectoren op Friese scholen 1588-1699 - 292
Caput VI : Teksten (met vertalingen uit het Latijn) - 293
1. Trivialium scholarum in Urbibus Leovardiana, Doccumana, Bolsvardiana, Snecana, Harlingana, Franekerana, Instituenda Ratio (1588) - 293
2. Instructie voor de scholarchen (Harlingen 1621) - 299
3. Extract uit het Placaat van stadhouder Ernst Casimir en Gedeputeerde Staten van Friesland (16 januari 1632) - 300
4. Instructie voor de curatoren van de Franeker Academie (24 februari 1660) - 300
5. Passage uit De Betoverde Wereld van Balthasar Bekker (1691) - 301
6. Artikel 8 van de Acta van de Friese Synode (18 april 1587) - 301
7. Passage uit het classisboek Bolsward/Workum (1620) - 301
8. Aanbevelingsbrief van stadhouder Willem Frederik voor Herman Wesselius in Bolsward (8 april 1652) - 302
9. Acceptatiebrief van rector J.P. Gaillard in Bolsward (27 april 1696) - 302
10. Verzoek om steun van Herman Scaevola aan de Franeker magistraat (5 juni 1621) - 302
11a Uit de Dokkumer schoolwet (1662) - 303
11b Uit de Bolswarder schoolwet (1704) - 305
12. Uit de Leeuwarder schoolwet (1674): Titulus VIII - 30§
13. Voorwoord uit de Leeuwarder schoolwet (1702) - 307
14. Gebed voor de leerlingen door rector I. Valckenaer in Leeuwarden - 307
15. Vers van conrector T. Gutberleth in Leeuwarden met verzoek om ijsvrij voor de school - 308
16. Testimonium van rector R. Neuhusius voor een leerling (Harlingen, 23 augustus 1638) - 308
17a Vers van hoogleraar Sibrandus Lubbertus voor rector St. Schoning in Dokkum (1608) - 309
17b Vers van Lieuwe van Aitzema op de plak van rector St. Schoning in Dokkum (1617) - 309
18. Passage uit Hulde aan Gysbert Japiks II (1827) - 310
19. Passage uit de sollicitatiebrief van Simon Bernardi voor het conrectoraat in Franeker (24 maart 1604) - 310
20. Dankbetuiging van rector C. Rhomberg aan stadhouder Willem Frederik (Leeuwarden, 22 augustus 1664) - 310
21. Instructie voor de Leeuwarder muziekmeester op de Latijnse school (25 november 1639) 311
22. Instructie voor de Leeuwarder schrijfmeester op de Latijnse school (23 november 1638) 311
23a Verzoek van de curatoren van de Franeker Academie aan de lokale overheden om informatie over de Latijnse scholen (25 februari 1737) - 312
23b Verzoek van de curatoren van de Franeker Academie aan de lokale overheden om informatie over de Latijnse scholen (22 maart 1792) - 313
24. Rector Edo Neuhusius over de schoolmeesters - 313
Lijst van afkortingen, inclusief geraadpleegde archieven - 315
Latijnse bronnen - 315
Naslagwerken - 316
Literatuur - 316
Register persoonsnamen - 323

>> begin